Auteurs: Yves Lacroix en Jasper Roorda
Back to business
21:30 uur. Ondertussen heeft president Zelenski het Raadsgebouw weer verlaten om nog snel een audiëntie bij de Belgische koning mee te pikken. De Europese leiders kunnen zich nu weer volop storten op de thema’s waarvoor deze “speciale” Europese top in de eerste instantie in het leven geroepen was: migratie en industrie. De verwachting is dat ze vandaag nog tot in de late uurtjes zullen doorgaan.
Groepswerk
16:30 uur. Voor de een-op-een gesprekken met president Zelenski zouden de leiders opgedeeld worden in verschillende groepjes. Nederland zit in het eerste groepje samen met Spanje, Italië, Polen, Roemenië en Zweden. In totaal zouden er vier groepjes zijn. Groep twee bestaat vooral uit landen die uitgesproken voorstanders zijn van meer steun voor Oekraïne. Het derde groepje bestaat vooral uit landen die in het verleden bezwaar aantekenden tegen nieuwe Russische sancties. Frankrijk en Duitsland nemen niet deel aan het groepswerk omdat ze gisteren al in Parijs met Zelenski in gesprek konden gaan.
Noeste arbeid
15:50 uur. Het grote wachten is begonnen totdat de leiders er, wellicht, in de vroege uurtje een einde aan breien.
Lekker smikkelen
14:50 uur. Terwijl Zelenski de pers toespreekt, hebben de Europese leiders blijkbaar een korte pauze gekregen. De Belgische en Luxemburgse premier zijn in elk geval snel een frietje gaan eten.
Terug naar Kiev
14:20 uur. Het zit er weer op voor Zelenski. Bij zijn afscheidspersconferenties klonken er vooral veel dankwoorden. Gericht aan de Europese leiders, de journalisten, maar ook aan u, de Europese burger: “Ik wil jullie bedanken voor al jullie steun en voor het onderdak en de bescherming die jullie ons bieden. Het enige woord waar ik jullie mee kan aanspreken is ‘vrienden’.”
Volgens Zelenski zijn de gesprekken met de Europese leiders “zeer concreet” geweest en hebben ze het gehad over “veiligheid, het redden van levens en over de terugkeer van gerechtigheid”. Omdat het volgens Zelenski ook duidelijk in ons voordeel is om Rusland te stoppen, moeten we zeker met een nieuwe sanctiepakket op de proppen komen. Die moet focussen op de industrie achter Russische drones en raketten. Ook moet het deel van de Russische IT-sector dat steun biedt aan hun “terreur” aangepakt worden.
Zometeen gaat Zelenski eerst nog een reeks een-op-een met de leiders voeren en dan stapt hij terug op het vliegtuig naar Oekraïne.
Zicht op toetreding
14.12 uur. “De emotie was voelbaar toen Zelenski het woord nam. Een grote meerderheid in het Europees Parlement ziet in dat zijn land een strijd voert voor heel Europa – ook voor ons”, zegt Europarlementariër Sophie in ‘t Veld (D66). Zij kwam als een van de eersten de grote vergaderzaal van het Europees Parlement in, in afwachting van de toespraak van Zelenski.
BREAKING: Onderschepte Russische plannen
12:50 uur. Het moge dan wel de eerste keer zijn dat Zelenski fysiek deelneemt aan de Europese top, toespraken aan de Europese leiders heeft hij al genoeg gegeven. Omdat hij, naar eigen zeggen, begrijpt dat de sleur er bij zijn speeches dan wel begint in te sluipen, startte hij zijn toespraak van vandaag met opmerkelijk nieuws.
Oekraïne zou plannen onderschept hebben van de Russische veiligheidsdiensten waarin heel concreet staat hoe en wanneer Rusland de Moldavische democratie omver wil werpen en de controle over Moldavië wil overnemen. “Ik heb dan ook geen moment getwijfeld om deze documenten door te geven aan de Moldavische regering”, vertelt Zelenski.
Grote symbolische waarde
12:30 uur. VVD-Europarlementariër Malik Azmani vindt het bijzonder dat Zelenski naar Brussel kwam. “Het is van grote symbolische waarde en zegt iets over de band tussen Oekraïne en de EU.”
In het Europees Parlement gaat het op dagelijkse basis over de bescherming van democratie en vrijheid, vindt Azmani. “Dat juist iemand als Zelenski, het gezicht van de strijd om deze waarden op ons eigen continent, ons vandaag live toespreekt is indrukwekkend.” Volgens de VVD moet er alles aan gedaan worden om de Oekraïense bevolking te steunen. “Hun strijd is ook onze strijd.”
Applaus
‘Zijn woorden zijn mij uit het hart gegrepen’
12:30 uur. Europarlementariër Thijs Reuten (PvdA) omarmt de boodschap van Europese eenheid in Zelenski’s toespraak. “De woorden dat Europa is veranderd door de oorlog, dat een weg terug niet mogelijk is en dat we de eenheid moeten omarmen voor de toekomst, zijn mij uit het hart gegrepen.”
Het belangrijkste doel is volgens hem dat Oekraïne de oorlog wint. Het bezoek aan Brussel van Zelenski onderstreept volgens Reuten dat het land voor altijd deel zal blijven van de Europese familie.
Reuten roept de Europese leiders op om alles te doen wat nodig is om Oekraïne te steunen. “Alle wapens die Oekraïne nodig heeft om te winnen, moeten we samen met onze bondgenoten nu beschikbaar stellen. Ook straaljagers.”
Blokje om
12:20 uur. Na zijn toespraak in het Europees Parlement is de Oekraïense president Zelenski nu ook gearriveerd in het Raadsgebouw, waar de Europese leiders samenkomen. Voor premier Rutte was het wel even aanschuiven voor hij zijn hand mocht schudden. Eerst zal Zelenski de leiders gezamenlijk toespreken en vervolgens mogen ze nog één op één met hem in gesprek gaan.
Minuut stilte
12:15 uur. Een woordvoerder van de Raad laat weten dat de leiders hun bijeenkomst zijn begonnen met een minuut stilte voor de slachtoffers van de aardbeving in Turkije en Syrië.
Meloni voelt zich buitengesloten
12:00 uur. Eerder deze week trokken de economieministers van Duitsland en Frankrijk samen naar Washington om het te hebben over het sluimerende handelsconflict tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten. Toen journalisten de Italiaanse premier Meloni vroegen of ze het niet ongepast vond dat de twee landen dat alleen deden, antwoordde ze het volgende: “Ik vond de uitnodiging aan Zelenski eerlijk gezegd ongepaster [de Franse en Duitse leiders ontvingen hem gisteren op zichzelf in Parijs, red.]. Samenhorigheid zou juist onze sterkte moeten zijn nu.”
Zelenski’s toespraak in het Europees Parlement
11:50 uur. Oekraïne wordt lid van de Europese Unie. Dat belooft president Volodimir Zelenski aan het Europees Parlement. Ook de voorzitter van het Europees Parlement Roberta Metsola is ervan overtuigd dat Oekraïne lid zal worden. “Het is een buitengewoon moment in buitengewone tijden”, zegt Metsola voorafgaand aan Zelenski’s toespraak. “Jouw leiderschap heeft niet alleen je mensen geïnspireerd maar iedere hoek van de wereld. En zelfs nu de bommen nog steeds vallen voedt jullie graan de wereld.”
Oekraïne krijgt niets anders dan lof van Metsola. Maar het land kan op meer dan alleen dat rekenen. “We moeten jullie offer niet honoreren met woorden, maar ook met daden. Met meer handel, een snel toetredingsproces, heropbouw, training van soldaten en ook militaire apparatuur”, zegt ze. Ze roept EU-landen op snel een beslissing te nemen over het leveren van langeafstandswapens en gevechtsvliegtuigen.
“De Europese manier van leven, de Europese weg, is voor Oekraïne een weg naar huis”, zegt Zelenski in zijn toespraak. “Ik ben hier om onze weg naar huis te verdedigen.” Hij doelt op de toetredingsprocedure tot de Europese Unie. Op dag zes van de Russische invasie in februari vorig jaar besloot het Europees Parlement Oekraïne de status te geven van kandidaat-lidstaat van de EU. “Dat motiveerde ons om op koers te blijven”, aldus Zelenski.
Macron ziet meer in dialoog dan in terugduwen
11:30 uur. De Franse president Emmanuel Macron vindt dat we meer als EU gezamenlijk de dialoog moeten aangaan met niet-EU-landen over de manier waarop zij uitgeprocedeerde asielzoekers kunnen terugnemen en de toestroom van migranten kunnen afremmen. Dat vindt hij belangrijker dan migranten gewoonweg terugduwen wanneer ze onze grenzen proberen over te steken.
Macron: “We moeten consequent zijn en deze landen helpen met hun uitdagingen. Maar tegelijkertijd moeten we ook onze buitengrenzen beter gaan verdedigen.” Volgens Macron gaan die twee dingen samen: we mogen ook hulp terug verwachten, wanneer wij ontwikkelingslanden helpen met hun problemen. Macron hoopt ook dat de leiders het vandaag gaan hebben over de integratie van migranten in onze samenleving.
De bemiddelaar
10:50 uur. Naast migratie en Oekraïne zal het tijdens deze Europese top ook gaan knetteren tijdens de discussie over de manier waarop we de Europese groene industrie concurrentiëler kunnen maken. Frankrijk en Duitsland willen de Europese staatssteunregels fors versoepelen, maar zowat alle andere landen vrezen dat dat enkel uit eigen belang is en de gemeenschappelijke markt hierdoor in gevaar komt.
Het is aan Raadsvoorzitter Charles Michel om de Europese leiders naar een compromis toe te leiden: “We hebben de kans om een groot signaal te sturen van onze bereidheid om samen te werken. Zo kunnen we tonen dat we de gemeenschappelijk markt en de economische ontwikkeling in de EU ondersteunen.”
Meeliften met Macron
10:35 uur. Wat niemand mocht weten, maar iedereen al wist, is nu officieel bevestigd: de Oekraïense president Zelenski heeft voet op Belgische bodem gezet. Na zijn bezoek aan Parijs, mocht hij ineens samen met president Emmanuel Macron meevliegen naar Brussel, wel zo ecologisch.
Zelenski kon op een hartelijk ontvangst rekenen van onder meer Commissievoorzitter Ursula von der Leyen, Raadsvoorzitter Charles Michel en de Belgische premier Alexander De Croo.
Hij is er
10:20 uur. Met een klein beetje vertraging is ook premier Rutte in Brussel gearriveerd. Voor hem zal ongetwijfeld het migratiedossier het belangrijkst gespreksonderwerp zijn. Nederland heeft heel wat ideeën op tafel gelegd om de asielinstroom eerlijk te verdelen, maar er worden weinig doorbraken op dit aartsmoeilijke dossier verwacht. Dat migratie weer is kunnen escaleren, moeten we volgens de premier vooral de lidstaten verwijten: “Wij hebben met elkaar die discussie veel te lang laten slepen.”
Onze premier heeft desondanks hoop dat er vandaag waarschijnlijk wel een akkoord zal komen over het gelijktrekken van de visumvoorwaarden van niet-EU-landen die visumvrij naar de EU mogen reizen, zoals Servië en Turkije.
Van het idee om een hek op de Europese grens te bouwen, moeten we volgens de premier trouwens niet te veel verwachten: “Ik zie het nut er niet van in om die discussie binnen het kabinet te voeren, waar wij verdeeld zijn over het onderwerp. Je weet namelijk dat al zo veel lidstaten tegen zijn.” Bovendien, benadrukt Rutte, zullen het in de praktijk de lidstaten op de grens zelf zijn die hier eventueel over zouden beslissen. De discussie op Europees niveau voeren, zet in de praktijk daarom niet zo veel zoden aan de dijk.
En Oekraïne? Daar wil hij over praten “zonder taboes”, maar dat moet wel binnen “de rode lijnen” om escalatie te voorkomen. Of het leveren van F16’s binnen die rode lijnen valt, is volgens de premier een gesprek “dat achter gesloten deuren en niet in de pers” gevoerd moet worden. Maar hij zegt niet bij voorbaat “neen”.
Warm welkom
10:10 uur. Oekraïners uit Brussel staan in de buurt van de Europese Commissie en het Raadsgebouw president Zelenski op te wachten. Zo’n vijftig voornamelijk jonge mensen staan met Oekraïense en Europese vlaggen op de rotonde waar regeringsleiders vandaag bij aankomst langsrijden.
De zaal loopt vol
9:40 uur. De grote vergaderzaal van het Europees Parlement begint vol te lopen. Europarlementariërs verzamelen zich in afwachting van Oekraïense president Zelenski. Ook de publieks- en perstribunen lopen langzaam vol.
Zelenski spreekt om 10.30 uur het Europees Parlement toe over meer militaire steun voor Oekraïne en toetreding tot de Europese Unie. Nederland is een van de landen die de verwachtingen probeert te temperen. “Er is geen speciale procedure voor toetreding”, sprak premier Rutte laatst nog uit.
Zelenski in Brussel
8:55 uur. De president van Oekraïne, Volodimir Zelenski, bezoekt vandaag het Europees Parlement in Brussel. Om 9:30 uur loopt hij over de rode loper en zal hij handjes schudden met de voorzitter van het Europees Parlement Roberta Metsola. In de grote vergaderzaal krijgen ook de voorzitters van de fracties in het Parlement de kans om zijn hand te schudden. Rond 10:00 uur zal hij naar verwachting een speech geven, waarna hij zich spoedt naar het Raadsgebouw.
Uit veiligheidsoverwegingen speuren drie politiehonden de grote vergaderzaal af, op zoek naar verdachte zaken.
Discussie ontgiften
8:39 uur. Premier Rutte hoopt dat de discussie vandaag niet alleen over hekken rond de buitengrenzen gaan. Dat heeft hij gisteravond in de Tweede Kamer gezegd. Hij wil de discussie ontgiften. Hij vindt hekken soms nuttig, maar wil niet dat er een grote Berlijnse muur rond de buitengrenzen van de EU komt te staan. Een extra probleem voor Rutte is dat de coalitie onderling verdeeld is over de aanpak van de migratie
Afwachten geblazen
8:27 uur. De verwachting is dat de eerste leiders komend halfuur zullen arriveren. De baas van ons land staat ingepland om 9:15 uur. In de Europese wijk mag het laatste verkeer erdoor voordat het Schumanplein wordt afgezet. De beveiliging staat op scherp.
Brief van Polen
08:02 uur. Op de tafel van de Europese leiders ligt vandaag ook een brief van Polen en de Baltische staten. De landen willen de bevroren tegoeden van rijke Russen gebruiken voor hulp aan vluchtelingen en de wederopbouw van Oekraïne na de oorlog. De leiders van Polen, Estland, Letland en Litouwen vragen de leiders om daar vandaag een besluit over te nemen
Goedemorgen!
7:30 uur. We gaan er weer aan beginnen! Deze “extra” Europese top staat helemaal in het teken van migratie en het concurrentievermogen van onze industrie. En wie weet zien we vroeg of laat ook nog de Oekraïense president Zelenski verschijnen in Brussel. Of premier Rutte er vandaag in slaagt om zijn slag binnen te halen op het migratiedossier, leest u hier, live!
