Waar kijken we naar? Wat zit er achter, is het een ordinaire strijd om wie het belangrijkst is in de Europese Unie of zien we hier ook de toenemende kloof tussen Duitsland en Frankrijk in de praktijk?

Laten we bij het begin beginnen

Bij wat is gaan heten ‘sofagate’. Op bezoek bij de Turkse president Erdoğan liep Michel meteen naar de stoel naast de zetel van de president, terwijl er voor Von der Leyen alleen een plek op de sofa over bleef. Een incident, een foutje in het protocol werd gezegd, maar er waren meteen al stemmen die zeiden dat Michel met opzet aan Von der Leyen had laten voelen dat hij de hoogste in rang was en dat de voorzitter van de Europese Commissie zich maar moest schikken.

Daarna waren er kleine incidentjes, waarbij de vraag telkens naar bovenkwam: ze zouden toch geen ruzie maken? Geruchten over medewerkers die niet meer met elkaar overleggen. Ook het reguliere overleg tussen de twee voorzitters, die in Brussel presidenten worden genoemd, werd vaker niet dan wel gehouden.

De afgelopen weken is de spanning opnieuw zichtbaar opgelopen. Michel beschuldigde Von der Leyen obstructie te plegen. Het gaat over de energieplannen. Hij schreef haar een boze brief. De Belg is boos dat de Europese Commissie maar niet met plannen komt, zoals de regeringsleiders op de Europese top hadden gevraagd. In een toespraak in het Europees Parlement gooide Michel er nog een schepje bovenop.

In de categorie: zo moeilijk kan het toch niet zijn, eiste hij actie. “Er zijn concrete voorstellen gedaan, er is mandaat voor de Europese Commissie en nu hebben we wetsvoorstellen nodig.”

Het antwoord van Von der Leyen kwam later via een brief die ze samen met de Tsjechische premier Fiala schreef. Samengevat: het is lastig.

De standpunten van de verschillende landen lopen dan ook behoorlijk uiteen. Duitsland en Nederland zien niets in nieuwe leningen door de Europese Unie om zo de energieprijs laag te houden en verzetten zich ook tegen een verder prijsplafond. Italië is boos, Polen wil desnoods zelf maatregelen nemen. Griekenland vindt het allemaal tijdsverspilling, de Balten maken zich zorgen en zo is er in bijna elke lidstaat gemopper te horen.

Maar er is meer

Zo heeft Michel tijdens de Covid-crisis Von der Leyen een keer de beveiligde lijn geweigerd. Von der Leyen moest met de Verenigde Staten bellen en om te voorkomen dat gesprekken worden afgeluisterd worden extra-beveiligde lijnen gebruikt. De voorzitter van de Europese Commissie moest uitwijken naar het NAVO-hoofdkantoor om te kunnen bellen.

Maar Von der Leyen verliest niet elk gevecht met Michel. Zo eiste de Canadese premier Trudeau dat hij niet alleen met Michel zou praten tijdens zijn bezoek aan Brussel, maar ook met Von der Leyen, hoewel het protocol daar niet in voorzag. En tijdens de oorlog in Oekraïne heeft Von der Leyen meer contact met de Amerikaanse president Biden dan Michel. En ze wilde Michel niet bij een gesprek dat ze had met de Indiase premier Narendra Modi recent.

Behalve de pesterijtjes over en weer krijgt het conflict tussen de twee presidenten ook steeds vaker een Duits-Frans sausje. Von der Leyen die de belangen van de Bondsrepubliek verdedigt en de Franstalige Belg Michel die hele nauwe contacten heeft met Parijs. Het gedwongen huwelijk duurt nog anderhalf jaar, dan loopt zowel de termijn van Michel als die van Von der Leyen af.

Dit is een verhaal uit de wekelijkse nieuwsbrief Brussels Peil. De hele nieuwsbrief is hier te lezen.