Een economische supermacht is de Europese Unie al volgens minister Hoekstra: “Nu dat nog om weten te zetten in geopolitieke macht.”
Om de EU daadkrachtiger op het wereldtoneel te maken, wil hij eerst en vooral van de unanimiteitsregel af. Wanneer de EU keuzes maakt over buitenlands beleid, moeten alle lidstaten hier hun goedkeuring voor geven. Omdat dit het beslissingsproces erg vertraagt, wil het Nederlandse kabinet dat beslissingen over sancties en mensenrechten met een meerderheid goedgekeurd kunnen worden.
Ontwijking van sancties
Tijdens zijn toespraak komt Hoekstra ook met een nieuw idee: een Europees ‘sanctiehoofdkwartier’. “We moeten ons sanctiesysteem naar nieuwe horizonten brengen.” Volgens onze minister van Buitenlandse Zaken doen onze sancties de Russen namelijk “vreselijk veel pijn”, maar worden ze op grote schaal ontweken. Dat zou komen doordat er op dit moment in de EU “te weinig capaciteit is om sancties te analyseren, coördineren en vernieuwen.”
In het sanctiehoofdkwartier, dat in Brussel zou moeten komen, kunnen lidstaten vervolgens informatie en middelen samenbrengen om sanctieontwijking via derde landen tegen te gaan. Een veelvoorkomend probleem op dit moment is bijvoorbeeld dat Rusland producten eerst naar landen exporteert die niet op de Europese sanctielijsten staan, om ze zo vervolgens naar de Europese markt door te sturen.
Lijst
“Dit nieuwe hoofdkwartier moet een lijst opstellen van sectoren en handelsniches met een hoog risico op sanctieontwijking”, vertelt Hoekstra. “Daar moeten we bedrijven verplichten om contractueel vast te stellen wat het eindgebruik van producten is. Zo kunnen kunnen we voorkomen dat hun producten alsnog in Russische oorlogsmachines terechtkomen.”
Daarnaast wil Hoekstra dat de EU met de volledig kracht van alle gemeenschappelijk juridische systemen bedrijven en personen aanpakt die sanctieontwijking mogelijk maken. “We moeten hen bij naam noemen en aan de schandpaal nagelen, straffen en vervolgen”, aldus Hoekstra.
Volgens Politico zouden er al een tiental lidstaten, waaronder Duitsland, Frankrijk, Italië en Spanje, voorstander zijn van het Nederlandse plan.
Europese invloedssfeer
Tot slot hamert Hoekstra erop dat de EU ook op diplomatiek niveau een versnelling hoger moet schakelen om zijn invloedssfeer uit te breiden. Zo moeten al onze vormen van buitenlands beleid, handel, ontwikkelingshulp of defensie, ingezet worden om de waarden en belangen van de Europese Unie te verdedigen. “Want Rusland mag het op het slagveld dan wel slecht doen, bij het verspreiden van verkeerde informatie over de wereld hebben ze wel succes”, aldus Hoekstra.
“We hebben daarom assertiever en beter gecoördineerde diplomatie nodig en we moeten veel intensiever gaan samenwerken met onze vrienden in het Globale Zuiden”, vertelt de CDA’er. Daarbij zouden we moeten luisteren naar wat deze landen echt nodig hebben om zo samenwerkingen uit te bouwen waar beide partijen van profiteren.
