De Europese begrotingsregels, waarin is afgesproken dat de staatsschuld niet meer mag zijn dan 60% van het bruto nationaal product (BNP) en het tekort op de begroting niet hoger mag uitvallen dan 3%, zijn door het kabinet ”op geen enkel moment betrokken bij het beleid’’. Dat zegt demissionair minister Hoekstra van Financiën tegen Brusselse Nieuwe in een toelichting op de miljoenennota die vandaag is gepubliceerd.

In jaar twee van de coronapandemie gaat het opvallend goed met de Nederlandse overheidsfinanciën. Het kabinet verwacht bij een economische groei in 2022 van 3,5% een begrotingstekort van 2,4% en een staatsschuld van 57,7%. Dat is dus netjes binnen de Europese normen. Hoekstra: ‘‘Naar welke indicator je nu ook kijkt, of dat nu gaat over de schuld of de economische groei of het aantal faillissementen of de werkgelegenheid. Elk van die indicatoren staat er significant beter bij dan we drie, zes negen of twaalf maanden geleden hadden verwacht.’’

Geen begrotingshavik

Nederland lijkt zo sneller dan verwacht uit de coronacrisis te komen en het gevaar van oververhitting ligt zelfs op de loer nu het aantal vacatures het aantal werklozen overstijgt. Dat succes betekent niet dat minister Hoekstra dezelfde financiële resultaten eist van zijn Europese collega’s. Hij zegt: ‘‘Volgens mij was ik de eerste minister van Financiën in maart vorig jaar die heeft gezegd we gaan nu zo’n uitzonderlijke tijd binnen, dat dan de 60% staatsschuld en de 3% begrotingstekort niet zouden moeten gelden.’’

Nu de Europese Commissie zoekt naar een manier om terug te keren tot de normale financiële regels laat Hoekstra vanuit Den Haag weten dat de prioriteit wat hem betreft moet liggen bij economische groei. En dus niet bij begrotingsdiscipline: ‘‘De belangrijkste opdracht die er wat mij betreft ligt voor ieder van de Europese lidstaten is de weg terugvinden naar duurzame economische groei. Solide begrotingsbeleid is daarbij niet onbelangrijk, maar de eerste opdracht is economische groei terug te krijgen.’’

Europees covid-herstelfonds

Nederland is het enige EU-land dat nog geen plannen heeft ingediend voor de Europese hulpgelden om de economische gevolgen van de corona-uitbraak op te vangen. Er ligt 6 miljard euro te wachten, maar de vastgelopen kabinetsformatie maakt het onmogelijk voor de Haagse politici om bij de Europese Commissie een voorstel in te dienen waar het geld aan zou kunnen worden uitgegeven. Toch vergeet Den Haag de pot geld zeker niet. Hoekstra: ‘‘Het is evident dat Nederland gebruik zal maken van het Europese corona herstelfonds.’’

Het is volgens Hoekstra nu eerst aan de partijen die een nieuw kabinet gaan formeren om met een investeringsplan te komen dat voldoet aan de Europese eisen. Als het niet lukt om voor 1 oktober te beginnen aan de kabinetsformatie, dan gaat hij half oktober in gesprek met de Tweede Kamer hoe het demissionaire kabinet alsnog aan de slag kan.

Het geld zou besteed moeten worden aan het oplossen van problemen waar de Europese Commissie al jaren aandacht voor vraagt. Op de Europese lijst staat bijvoorbeeld de enorme stijging van de Nederlandse huizenprijzen en de grote private schuld die dat veroorzaakt bij Nederlandse huizenbezitters. Of dat betekent dat we huizen gaan bouwen met Europees geld, wil Hoekstra niet zeggen.