Column door Meüs van der Poel
De betekenis van de Duitse Bondsdagverkiezingen voor Nederland dringt nu ook door in de Trêveszaal, waar premier Rutte elke vrijdag met z’n ministers vergadert. Sinds deze week heeft het ministerie van Algemene Zaken samen met Buitenlandse Zaken de Duitse verkiezingscampagne in het vizier. En opeens valt daarbij de naam van terrorisme-expert Peter Neumann, de Beatrice de Graaf van Duitsland.
Veel vernieuwing en hervorming is in de laatste vier jaar onder bondskanselier Merkel blijven liggen. Nadat Merkel het Bundeskanzleramt heeft verlaten komen er grote wijzigingen, niet in de laatste plaats met gevolgen voor het Europese veiligheidsbeleid.
Als de Duitse christendemocraten (CDU/CSU) de grootste blijven – wat verre van zeker is – wil de lijsttrekker van de partij, Armin Laschet, als Bondskanselier een “Nationale Veiligheidsraad” oprichten, die interne en externe veiligheid met elkaar verbindt en de basis vormt voor een Europese FBI. “Als kanselier wil ik risico’s minimaliseren en veiligheid garanderen. Dat is een van de kerntaken van de staat.”
Een speciale persconferentie hierover was door de CDU afgelopen week belegd. Veiligheid is een “kerncompetentie van de CDU”, benadrukte Laschet. Het “principe van nultolerantie” geldt, zei hij, en “dat geldt voor alles wat onze rechtsorde in gevaar brengt, van criminaliteit tot rechtse terreur, tot kindermisbruik”.
Dat is meer dan verkiezingsretoriek. Laschet heeft niet voor niets Peter Neumann in zijn 8-koppig “Zukunfsteam” opgenomen; oftewel zijn mogelijke nieuwe kabinet.
In 2008 werd deze Peter Neumann de oprichtend directeur van het nieuwe “International Centre for the Study of Radicalisation” aan King’s College in Londen, waaraan hij tien jaar leiding heeft gegeven. Hij verrichtte baanbrekend werk op het gebied van onderzoek naar terrorisme. Met een team van vier personen analyseert Neumann welke rol het internet speelt bij de radicalisering van islamisten. Hij spoort Europese jihadisten in de Syrische en Iraakse gevechtszones op in sociale netwerken en communiceerde met hen om de “Islamitische Staat” (IS) te begrijpen. Nog vóór “Charlie Hebdo” in januari 2015 waarschuwde Neumann voor “islamistische aanslagen door kleine terroristische groeperingen”. Hij beschreef ook de strategie van het inrijden van voertuigen op mensenmassa’s zoals in Nice en Berlijn.
Vervolgens werd hij de speciale vertegenwoordiger voor de preventie van terrorisme van Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa. Die adviseerde de Verenigde Naties en regeringen, waaronder de Oostenrijkse regering met de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken en huidig premier Sebastian Kurz.
Verondersteld wordt dat Neumann straks in het Duitse Bundeskanzleramt verantwoordelijk zal zijn voor de kwesties van interne en externe veiligheid, een functie die lijkt op een Amerikaanse veiligheidsadviseur van het Witte Huis. Het onderwerp staat hoog op de agenda na de terugkeer van de Taliban in Afghanistan. Neumann wordt zelfs genoemd als de nieuwe minister van Binnenlands Zaken.
De Duitse agenda voor de oprichting van een nationale veiligheidsraad naar Amerikaans voorbeeld, heeft ook gevolgen voor Nederland. Het gevaar dreigt dat Nederland straks bij de omvorming van Europol naar een Europese FBI met lege handen komt te staan. De moeizame oprichting van het Multidisciplinair Interventieteam (MIT) door Grapperhaus is voor Peter Neumann niet een al te best visitekaartje.
Meüs van der Poel woont en werkt in Berlijn. Hij werkt in public affairs en volgt vanuit de Duitse hoofdstad de politieke ontwikkelingen en de gevolgen voor Nederland.
