Sven Koopmans, speciaal gezant voor het vredesproces in het Midden-Oosten, ging deze week met Europarlementariërs in gesprek over de oorlog in Gaza. Hij zal namens de EU de recent gelanceerde wereldwijde alliantie voor een tweestatenoplossing aansturen. De EU en ook de Europarlementariërs zelf, hebben volgens hem de verantwoordelijkheid alles te doen wat ze kunnen om toe te werken naar een vredessituatie.

De humanitaire crisis in Gaza

Koopmans schetste in het Europees Parlement de hartverscheurende situatie in Gaza. Sinds het begin van de oorlog, na de Hamas-aanval op Israël op 7 oktober, zijn meer dan 44.000 Palestijnen omgekomen, waarvan 70 procent vrouwen en kinderen, volgens VN-cijfers. “En daar moeten we de onschuldige mannen nog bij optellen”, aldus Koopmans.

Tienduizenden anderen raakten gewond, en de humanitaire situatie verslechtert snel. “Meer dan twee miljoen mensen zijn ontheemd en ze kunnen nergens naartoe. Er is hongersnood, ziekte en onvoldoende huisvesting. De winter komt eraan en de dalende temperaturen zullen binnenkort meer levens gaan eisen, voornamelijk van kinderen en ouderen.”

Daarbij heeft het Israëlische parlement onlangs een wet aangenomen die de VN-organisatie voor humanitaire hulp aan Palestijnen, UNRWA, verbiedt om vanuit Israël te werken. Dit VN-agentschap is ooit opgericht op verzoek van Israël. Koopmans noemt deze beperking van humanitaire hulp door Israël “een blokkade”.

Tweestatenoplossing als enige uitweg

Volgens Koopmans kan het conflict alleen worden opgelost door een veilige staat Israël te realiseren naast een vrije Palestijnse staat. Hij benadrukte dat de EU, samen met andere wereldmachten, een sleutelrol speelt in het halen van dit doel.

De VN heeft vorige week de wereldwijde alliantie voor een tweestatenoplossing opgericht. Deze moet de tweestatenoplossing uitvoeren. Volgens Koopmans zal dit proces tijd gaan kosten. “We horen al ons hele leven over een tweestatenoplossing. Maar zo ver zijn we nooit gekomen.” Iedereen heeft volgens hem dan ook de verantwoordelijkheid om stappen te zetten. Ook als blijkt dat één van de partijen niet mee wil werken. “Er is geen alternatief”.

Europa moet met een plan B komen

De Nederlandse Europarlementariër Bert-Jan Ruissen (SGP) stelde tijdens het debat vragen over de toekomst van UNRWA. “Wat als dit VN-agentschap stopt? Heeft Europa dan niet de morele verplichting met een plan B te komen?”, vroeg hij.

Sven Koopmans vindt van niet. “Die verantwoordelijkheid ligt bij Israël. Zij kunnen daar niet zomaar van weglopen.” Hij vindt het bovendien in het belang van Israël om humanitaire hulp beschikbaar te maken. “Als UNRWA instort, is dat een ramp. Voor de Palestijnen, maar ook voor Israël zelf.” Het is volgens hem dan ook aan Israël om de recent aangenomen wet weer in te trekken.

Iedereen kan en moet helpen

Maar ook de internationale gemeenschap moet volgens Koopmans meer doen. Dat geldt ook voor de Europarlementariërs: “Jullie kunnen allemaal helpen door je eigen contacten te benaderen”. Want, houdt hij iedereen scherp: “We kunnen geen oplossing opleggen; de Israëliërs en Palestijnen moeten instemmen, dat is hun recht.”

Het Europees Parlement werd ook ingelicht over de vervolgstappen. In januari komt de wereldwijde alliantie bij elkaar in Oslo, de maand daarop in Caïro, en vervolgens in Ankara. Daarnaast willen ze in de loop van 2025 vergaderingen hebben met ministers en premiers, zodat zij maatregelen kunnen goedkeuren. “Veel landen in de wereld zullen dit soort vergaderingen aanbieden, dus het gaat hier echt om een wereldwijde inspanning”, sluit Koopmans af.