We leven in een snel veranderende wereld. Maar de Europese begroting is vastgelegd voor een periode van zeven jaar. Dat wringt soms. De EU-lidstaten, de Europese Commissie en het Europees Parlement willen daarom halfweg die periode bekijken of de begroting geen opfrisbeurt kan gebruiken. Sommige zaken, zoals een buurland dat een oorlog start aan de Europese grens, vallen nu eenmaal moeilijk op voorhand te voorspellen. 

Voor de huidige Europese begroting (van 2021-2027) is het volgend jaar weer tijd om te onderhandelen. Steeds meer belanghebbenden lieten daarom laten alvast van zich horen. Vandaag kijken we naar het voorlopige eisenlijstje van de Europese regio’s.

De kosten nemen toe

Volgens het Europees Comité van de regio’s is de huidige meerjarenbegroting duidelijk achterhaald. Het Comité benadrukt dat “de energiekosten en inflatie uit de pan rijzen”. Daarbovenop nemen de kosten voor de opvang van vluchtelingen steeds toe.

De financiële druk stijgt. Voor regionale besturen wordt investeren in de grote Europese doelen, zoals de groene transitie, daarom erg moeilijk. Bij de herziening van de meerjarenbegroting moeten er volgens de regio’s daarom meer middelen vrijgemaakt worden.

Ook moet de Europese Commissie de kosten van nieuwe Europese plannen beter inschatten, vindt het Comité. Wanneer regio’s die kosten niet volledig kunnen dekken via de Europese begroting, moet Brussel extra middelen geven.

“Minder dan 1 procent van de Europese begroting gaat naar het Comité van de Regio’s”, zegt het Comité. Het Comité wil ook meer investeringen in haar eigen instelling. “70 procent van de Europese wetten wordt immers uitgevoerd op lokaal en regionaal niveau.”

Directe Europese belasting

Zo’n 95 procent van de Europese begroting is afkomstig van de lidstaten. Welk bedrag een lidstaat betaalt is onder meer afhankelijk van opbrengsten uit btw, importheffingen en de economie. Nederland stond in 2021 nog zo’n 9,7 miljard euro af aan Brussel. 

De Europese Commissie wil echter niet altijd de hand ophouden. Ze wil meer eigen, rechtstreekse belastingen innen. Bijvoorbeeld door de uitbreiding van de CO2-belasting.

Het Comité noemt het “een goede zaak” dat de Commissie op zoek gaat naar meer eigen middelen. Wel stelt het Comité dat de extra inkomsten onder meer moeten dienen om “lokale en regionale regeringen beter te kunnen laten reageren op crises”. Daarbij denken de regio’s aan een soort crisisbuffer. En als deze voor het einde van de begrotingsperiode niet is aangewend, zou deze gebruikt moeten worden om nieuwe crises te voorkomen.