Europarlementariër Bert-Jan Ruissen (SGP) maakt zich grote zorgen: “Dit is weer een nieuwe stap in de richting van Europese eenwording. De EU gaat ons kennelijk steeds meer zien als Europese ingezetenen in plaats van burgers van nationale lidstaten.” Ook oud-Tweede-Kamerlid Eppo Bruins (CU) was aanwezig bij de bijeenkomst van de Europese Christelijke Politieke Beweging (ECPM) in Madrid.
Digitale portemonnee
Een aantal Europese lidstaten hebben een systeem waarmee de overheid online iemands identiteit kan verifiëren, zodat burgers met een digitaal paspoort toegang hebben tot overheidsdiensten. Zo is er itsMe (België), Chave Móvel Digital (Portugal), mojeID (Tsjechië), DigiD (Nederland). Met de Europese digitale identiteit wil de Europese Commissie de digitale portemonnee Europabreed mogelijk maken. Om dat te doen wil de Europese Commissie de richtlijnen voor elektronische ID-identificatie Authenticatie- en vertrouwensdiensten (EiDAS) aanpassen en uitbreiden. Dat moet zorgen voor een simpele en veilige controle over de informatie die men wil delen voor bepaalde diensten als dat nodig is. Ruissen is kritisch over de plannen die nu op tafel liggen: “ik zie een groot risico van over-identificatie. We gaan een kant op waarin we ons overal in de samenleving moeten identificeren. Overheden en de EU kunnen dit gebruiken om ons gedrag te beïnvloeden” zei hij.
Alle EU-burgers, inwoners en ondernemers moeten zich met het Europese identificatienummer kunnen identificeren bij overheidsdiensten in alle lidstaten. Belangrijk is dat inwoners altijd grip kunnen houden op hun persoonlijke gegevens, om te kiezen welke gegevens zij wel of niet willen delen, zowel online als offline, met overheidsinstanties binnen de Europese Unie. Maar Ruissen waarschuwt dat burgers die het systeem niet willen gebruiken, opnieuw het gevaar lopen uitgesloten te worden van de maatschappij. “Het corona certificaat is daar één voorbeeld van. Als je besloot de QR-code niet te willen gebruiken, werd je uitgesloten van een heleboel diensten en dat is ook voor dit systeem het grootste risico”, zei hij.
Big Tech is de baas
Oud-Tweede-Kamerlid Eppo Bruins heeft ook zijn twijfels over een Europabrede digitale identiteit. Volgens hem hebben vooral grote techbedrijven, zoals Facebook en Google, momenteel veel invloed op de werking van digitale identiteiten. “Het feit dat de diensten van Facebook en Google gratis te gebruiken zijn, laat zien hoezeer Big Tech wordt ervaren als publieke infrastructuur”. Het gevaar is volgens hem dat de burger de controle verliest over zijn data en identiteit en dat die, in plaats van bij de overheden, in handen komen van grote techbedrijven.
Bruins ziet de voordelen van de Europese digitale identiteit als een sleutel om alle deuren mee te openen: “Met slechts één sleutel tot je hele koninkrijk levert misschien wel gebruikersgemak op”, zegt hij, “maar wijs is het niet. Maar we hebben juist de wijze bescherming van de staat nodig om weer controle te krijgen over onze eigen gegevens en identiteit.” Ook Ruissen heeft kritiek op de plannen om met één sleutel alle deuren naar je gegevens te kunnen openen. Volgens hem zal de burger nooit volledig aan de macht zijn over zijn of haar gegevens: “In de praktijk zullen de regering of bedrijven op zijn minst een deel van onze sleutel krijgen” zei hij daarover.
