Eerste Kamerleden willen dat de criteria van Kopenhagen niet alleen door kandidaat-EU-lidstaten maar ook door de EU-lidstaten zelf beter nageleefd worden. De criteria van Kopenhagen zijn regels waar een land aan moet voldoen voordat het lid mag worden van de EU. Eerste Kamerleden vinden dat die regels te vaak in de wind worden geslagen zodra een land lid is geworden.

Ze doelen op EU-lidstaten als Polen en Hongarije. Eén van de criteria is namelijk het hebben van stabiele instellingen die de democratie, de rechtsstaat en de mensenrechten garanderen. Polen en Hongarije zijn sinds 2004 lid, maar ondergraven volgens de EU de rechtsstaat en de mensenrechten. Zo werden er in Hongarije anti-homowetten aangenomen en installeerde Polen rechters die gelieerd zijn aan de regeringspartij.

Betere afspraken

Volgens Pim van Ballekom (VVD) schenden lidstaten voortdurend de afspraken. Hij vindt dat de huidige instrumenten van de EU niet voldoen. De EU kan landen straffen wanneer ze van de regels afdwalen door ze geld uit Europese fondsen te ontzeggen. Toch komen deze lidstaten er te vaak mee weg, vindt hij. Eerste Kamerleden van de SP en PvdA zijn het met hem eens en vragen zich af wat nog meer gedaan kan worden.

Volgens Van Ballekom hebben lidstaten met de huidige verdragen te veel ruimte om te bewegen. Hij vindt daarom dat de verdragsbepalingen beter geformuleerd moeten worden. In de verdragen staat alleen dat landen instellingen moeten hebben die de democratie, de rechtsstaat en de mensenrechten garanderen. Dat kan scherper, vindt hij.

Verantwoordelijkheid

GroenLinks roept de VVD dan ook op om actie te ondernemen. Als grootste partij in zowel de Eerste als de Tweede Kamer heeft de VVD volgens GroenLinks een verantwoordelijkheid. Volgens Van Ballekom neemt de partij die ook, maar zijn we ook afhankelijk van wat de andere 26 EU-lidstaten willen.

Hoe is het met de rechtsstaat & mensenrechten in landen van de Europese Unie en daarbuiten? Dat lees je in onze tweewekelijkse nieuwsbrief Democratie & Rechtsorde