Het is een klassiek dilemma voor financiële beleidsmakers: enerzijds wil je dat banken risico nemen en zo veel mogelijk geld uitlenen aan bedrijven en burgers. Wanneer die dat geld vervolgens investeren, stimuleert dat de economie. Anderzijds wil je dat banken de nodige financiële buffers opbouwen zodat ze niet direct omvallen wanneer er storm op zee is. De bankencrisis van 2008 heeft pijnlijk duidelijk gemaak dat die balans niet goed was. Na jarenlang flinke winsten te hebben gemaakt, ging de ene na de andere bank over de kop omdat ze te veel risico’s hadden genomen.
Dat nooit meer, dacht de internationale gemeenschap. 25 landen en de Europese Unie gingen aan tafel zitten en bedachten strengere regels (Basel III) die de bankensector stabieler en transparanter moesten maken. Maar voor de implementatie van die regels binnen de EU zijn de lidstaten en het Europees Parlement in discussie om die internationale regels wat af te zwakken. “Zo kunnen we die regels beter laten aansluiten op de Europese financiële sector”, luidt de argumentatie.
Sterke regels, sterke banken
Maar de Europese Centrale Bank is hier niet blij mee. In een gezamenlijke blogpost schrijven ECB-topmannen Luis de Guindos en Andrea Enria de frustratie van zich af: “Europa zat zelf aan de onderhandeltafel voor die regels. Nu beweren dat deze regels voor de banken niet goed aansluiten op de Europese financiële sector, is gewoon misleidend.”
Volgens het tweetal zijn deze bankregels belangrijker dan ooit: “We moeten onze internationale beloftes houden en die regels implementeren. Sterke regels zorgen voor sterke banken. En sterke banken kunnen betere diensten leveren aan bedrijven, burgers en de economie in zijn geheel.” De heren zijn daarnaast van mening dat onze reputatie, de gezondheid van onze economie en het prijskaartje van onze bankensector hierbij op het spel staat. Zeker in deze geopolitiek onzekere tijden zou voorzichtigheid geen overbodige luxe zijn volgens hen.
Of het ietsje minder kan
Eerder besliste de EU al om de nieuwe regels voor banken pas in 2025 van kracht te laten gaan, waar dat eerst nog 2023 was. Daarnaast loopt de discussie dus nu om op een heleboel vlakken banken meer ruimte te bieden om risico’s te nemen en geld uit te lenen dan voorzien is in de internationale regels.
De voornaamste gedachtegang daarachter is dat Europese bedrijven afhankelijker zijn van bankleningen dan bijvoorbeeld hun Amerikaanse concurrenten. Dat er op dit moment een recessie voor de deur staat, zal bij veel Europese beleidsmakers ongetwijfeld ook een rol spelen. Wanneer de economie op haar gat ligt, is het namelijk wenselijk dat banken die weer kan aanwakkeren via leningen.
Los van de financiële risico’s en de reputatieschade ziet de ECB nog een gevaar in het afwijken van de internationale regels: “Dit zal het systeem onvermijdelijk complexer maken. Niet enkel de kosten die banken maken om de regels na te leven, verhogen hierdoor. Ook het werk van toezichthouders wordt veel ingewikkelder.”
