Zo heeft Zweden op de achterkant van de sigarendoos een aantal voorstellen gedaan om te bezuinigen. “Geld uit de plooien halen”, noemt Nederland het. Zo kan je bezuinigen op alle bestaande programma’s. De Zweden hebben voor het gemak vier procent genomen. Dat zou ongeveer 25 miljard euro opleveren. Vooral het onderzoeksprogramma Horizon zou dan geld inleveren, maar ook het programma NDCI, waarmee projecten in het buitenland worden gefinancierd, zou kunnen inleveren.
Hoe zit het dan met Oekraïne?
Daar is inderdaad extra geld voor nodig. Gedacht wordt aan vijftig miljard euro. Niet alleen voor de actuele strijd, maar ook voor wederopbouw en de berechting van oorlogsmisdadigers. Nu zijn er plannen om die vijftig miljard buiten de begroting om vrij te maken, zodat het niet op de gewone uitgaven drukt. Dat lijkt een sympathiek plan, maar heeft ook nadelen.
Met name de controle op geld dat aan Oekraïne wordt gegeven is beter geregeld via de gewone begroting. Het klinkt bureaucratisch, maar landen moeten daar verantwoording over afleggen en het is ook door buitenstaanders te volgen. Als een deel van het geld wel via de begroting zou lopen, is de nieuwe premier van Slowakije Fico ook tevreden. Zijn argument is, sinds de verkiezingen in eigen land, steeds dat er teveel corruptie is in Oekraïne en dat geld geven zonde is omdat het in een bodemloze put verdwijnt.
Wat zijn de volgende stappen?
De Europese leiders hebben het plan van de Europese Commissie heel vriendelijk naar de prullenbak verwezen en gevraagd om met nieuwe, beter onderbouwde voorstellen te komen. Geen rupsje nooitgenoeg, maar plannen waarin sprake is van herschikking; oftewel bezuinigingen. Over waar het geld, dus na de bezuinigingsronde, aan moet worden uitgegeven is nog niet besproken. De Griekse premier heeft alvast laten weten dat hij niet akkoord kan gaan met bezuinigingen als er geen extra geld komt voor het tegenhouden van migranten aan de buitengrenzen.
Nu de Europese Commissie opnieuw aan het werk moet, mag ze van de leiders ook een voorstel doen over het bevroren Russische geld. Het gaat over geld van Russen die op de sanctielijst van de EU staan. Het betreft geld op rekeningen, aandelen, obligaties ter waarde van ruim 200 miljard euro. En al die aandelen en obligaties brengen ook nog dividend en rente op.
Het bedrijf dat het geld heeft geblokkeerd, Euroclear, maakte net voor de top bekend dat ze dit jaar bijna drie miljard euro heeft verdiend aan de bevroren tegoeden. Dat geld wordt door het bedrijf opnieuw belegd.
De Baltische Staten willen het liefst al het geld gebruiken voor Oekraïne, maar vooral in kringen van de Europese Centrale Bank (ECB) is er terughoudendheid. De bankiers vrezen dat er minder in Europa wordt belegd als geld uiteindelijk zo makkelijk kan worden afgepakt.
Wanneer valt een besluit?
De Europese Commissie, maar ook voorzitter Michel van de Europese Raad willen in december, tijdens de volgende top, een akkoord bereiken. Dat is volgens premier Rutte erg ambitieus. Volgens hem kan het ook nog wel in het voorjaar van 2024. Ook de Duitse bondskanselier Scholz denkt dat er nog heel veel werk te doen is en verwacht voorlopig geen akkoord.
Van maandag tot en met donderdag scherpe analyses van onze hoofdredacteur Bert van Slooten (cartoon), hardnekkige geruchten en veel Europees nieuws van de dag in je mailbox? Dat kan! Abonneer je hier op De Dagvangst.
