Het draait om het referendum van 2017 waarin de regio Catalonië zich voor afscheiding uitsprak. Dat was in de ogen van de rechters ongeldig en een groot aantal leiders werden tot lange gevangenisstraffen veroordeeld. Toenmalig Catalaans regio-president Puigdemont vluchtte naar Brussel (hij woont in Waterloo) om aan vervolging te ontkomen en is tegenwoordig Europarlementariër. België weigert hem aan Spanje uit te leveren, na een uitspraak van het Europees Hof.
Voor de Spaanse premier Sanchez is steun van de Junts-partij van Puigdemont noodzakelijk om verder te kunnen regeren. Komende donderdag stemt het Spaanse parlement over de nieuwe coalitie waar de Catalaanse separatisten gedoogsteun aan gaan verlenen.
Wat wil Europa weten?
Om te beginnen is het opmerkelijk, want tot op heden heeft de Europese Commissie zich altijd afzijdig gehouden van de discussie. “Dat zijn binnenlandse aangelegenheden”, was het vaste antwoord van de woordvoerders als er naar gevraagd werd. Ook ‘de beer is dan los”, werd informeel gezegd. Er zijn heel veel landen met afscheidingsbewegingen, die dan allemaal hulp van Brussel zouden willen hebben.
In een brief die naar Madrid werd gestuurd schrijft Reynders dat de Europese Commissie ernstige zorgen heeft over de amnestiewet. Er wordt gevraagd om meer informatie over de precieze betekenis van de voorgestelde wet.
Maar er is meer
Reynders heeft ook grote zorgen over het orgaan dat toezicht houdt op de rechterlijke macht (CGPJ) in Spanje. Dat college bestaat uit twintig leden maar de grote partijen (sociaaldemocraten en centrumrechts) slagen er al meer dan vijf jaar niet in om nieuwe leden te benoemen. De CGPJ speelt een belangrijke rol bij het benoemen van nieuwe rechters.
Het conflict draait om de vraag hoe de leden van de juridische waakhond moeten worden benoemd.
Nu is het zo dat de Spaanse Tweede Kamer tien kandidaten benoemd en de Senaat ook tien, daarvoor is zestig procent van de stemmen (3/5de) nodig. Omdat de Spaanse sociaaldemocraten de afgelopen jaren met een krappe meerderheid hebben geregeerd is het ze niet gelukt om het redelijk conservatieve instituut te wijzigen.
Premier Sanchez wilde daarom de spelregels voor de benoeming veranderen. Maar dat was tegen het zere been van de centrumrechtse oppositie PP (de Partido Popular) die elke discussie blokkeerde. Maar door de patstelling tussen de twee grote blokken werden er ook geen nieuwe leden in het college benoemd.
De Europese Commissie maakt zich grote zorgen en waarschuwt elk jaar Spanje in het rapport over de toestand van de rechtsstaat, maar tot op heden zonder succes.
En nu?
De juridische waakhond functioneert zo goed en zo kwaad als het kan. Ze hebben ook een mening over de amnestieregeling. Ze noemen het een ontoelaatbare inmenging in de rechterlijke onafhankelijkheid en een flagrante aanval op de scheiding der machten.
Vandaag (zondag) wordt een grote demonstratie gehouden in Spanje tegen de voorgestelde amnestiewet. Het parlement heeft tot 27 november om het akkoord dat premier Sanchez heeft gesloten goed te keuren, anders worden er op 14 januari volgend jaar nieuwe verkiezingen gehouden.
Ook elke zondagochtend gratis de Europa nieuwsbrief vol geopolitieke analyses van onze hoofdredacteur Bert van Slooten (cartoon), hardnekkige geruchten en heel veel Europees nieuws gratis in je mail? Abonneer je hier
