In het Europees Parlement komen radicaal-rechts en extreemrechts versterkt terug. Wat gaat dat betekenen voor de samenstelling van de Europese Commissie en voor de Europese beleidsagenda van de komende jaren?
Nationale overheden
Een belangrijke prioriteit van de binnenkort aftredende Commissie was de Green Deal, de groene groeistrategie. Na de lancering ervan in december 2019 volgden bijna maandelijks nieuwe strategiedocumenten en wetsvoorstellen. Hoe staat de Europese Green Deal er nu bij en wat staat nog te gebeuren?
De (vierde) Green Deal barometer van het Institute for Environmental Policy, een denktank, brengt dat in kaart. De barometer doet dat op basis van de inbreng van 276 experts, uit de academische wereld, de beleidswereld, politiek, maatschappelijke organisaties en uit het bedrijfsleven. Die raadpleging vond plaats in januari en februari dit jaar, toen de Green Deal politieke tegenwind was gaan ondervinden.
Twee derde van de experts verwachtte toen al dat de verkiezingen (en de campagne) voor het Europees Parlement wel eens negatief zou kunnen uitpakken op de uitvoering van de Green Deal. Zoals bekend is de afgelopen maanden de verordening over duurzaam gebruik van pesticiden (en tot voor kort ook de natuurherstelwet) in de ijskast beland. De geraadpleegde experts wijzen de nationale overheden aan als belangrijkste obstakel. Die tonen over het algemeen weinig commitment aan de verduurzamingsstrategie.
Minst verbonden
In Denemarken wordt die steun trouwens het hoogst ingeschat, gevolgd door Zweden en Duitsland (met Nederland nog als keurige vierde). Hongarije en Polen zijn de lidstaten die zich duidelijk het minst verbonden voelen aan de Green Deal tonen. Toevallig zijn dat ook de lidstaten die de komende tijd voorzitter van de EU worden. Eerst Hongarije vanaf juli en daarna Polen vanaf begin 2025.
Wat zouden dan de prioriteiten van de nieuwe Europese Commissie op het gebied van duurzaamheid moeten zijn? De experts mochten elk twee prioriteiten aangeven (zie de grafiek hieronder). Bovenaan staat de zorg voor een sociaal rechtvaardige transitie. Op twee staat de verduurzaming van het voedsel- en landbouwsysteem, want de afgelopen jaren is daar weinig van terecht gekomen. Ook hoog genoteerd zijn een duurzame, zekere en betaalbare energievoorziening en het afremmen van klimaatverandering.
Nederland
In Nederland krijgen we een minister voor Klimaat en Groene Groei. Dat past op zich goed bij de Green Deal. Maar in hoeverre ons land constructief zal bijdragen aan de doorontwikkeling van de Europese Green Deal, zal vooral vanuit het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur worden bepaald.
