Tijdens een toespraak in Brussel, op een conferentie over sociale rechten, lichtte hij alvast een tipje van de sluier op. Hij wil een gigantische verandering, waarbij iedereen uit z’n schuttersputje moet komen. We kunnen volgens Draghi niet meer vertrouwen op de oude spelregels. “We dachten dat we een mondiaal gelijk speelveld hadden waarin iedereen de regels respecteerde. We hadden de verwachting dat als wij ons aan de regels zouden houden, anderen dat ook zouden doen. Maar de wereld verandert snel en we moeten erkennen dat ons dat heeft verrast.”
Hij ziet dat steeds meer landen de regels in hun eigen voordeel uitleggen en met enorme sommen geld proberen hun concurrenten af te troeven. “In het beste geval is dit beleid bedoeld om investeringen die we eerst in Europa deden naar hun economieën te verleggen; en in het slechtste geval zijn ze bedoeld om ons permanent afhankelijk van hen te maken.” Hij heeft het vooral over China. Het land wil volgens Draghi de leverancier van de klimaatomslag worden. Waar Europa volop discussieert over het wel of niet verbieden van de verbrandingsmotor in 2035, komt China al met verschillende -betaalbare – elektrische automodellen op de markt. Ook de productie van zonnepanelen is met een druk op de knop opgeschroefd, met als gevolg dat veel Europese bedrijven over de kop gaan, omdat ze de concurrentie met de goedkope panelen uit China niet aankunnen. Het enige wat de Europese Commissie er tegenover kan stellen is een onderzoek.
Ook de Verenigde Staten krijgt een veeg uit de pan van Draghi. Het land van president Biden heeft een industriebeleid waarbij ze niet alleen de binnenlandse productie met veel geld stimuleren, vooral hoogwaardige nieuwe technologie, ze trekken ook Europese bedrijven aan, die maar al te graag op de honingpotten gevuld met subsidie afkomen. En concurrenten worden buiten de deur gehouden via een reeks aan protectionistische maatregelen.
Maar wat moet het antwoord zijn?
Gelijke munt. Dat is niet echt Europees, maar Draghi wil, al is het maar een beetje, meedogenloos leiderschap vooral als het gaat over nieuwe technologieën. Een industriepolitiek die alles heeft, wat China en de Verenigde Staten ook hebben: “We hebben geen strategie om ze bij te houden.”
De regels tussen de lidstaten verschillen teveel. En als er al regels zijn worden ze in elk land weer anders gehandhaafd. Hij vindt de Green Deal een goed idee, maar de uitvoering is nogal zwak. “Er is geen plan voor waar we de zeldzame metalen die nodig zijn vandaan halen. Hoe gaan we zorgen dat er straks voldoende grote batterijen zijn en de oplaadpalen, hoe doen we dat?”
Draghi heeft het niet over federalisme, maar zijn analyse gaat wel in die richting als hij het heeft over rivalen die makkelijker besluiten kunnen nemen omdat ze leiders zijn van een groot land en niet met Jan en alleman moeten overleggen. Hij noemde als voorbeeld de telecomindustrie. “Mooi dat we allemaal verschillende aanbieders hebben, maar in Europa zijn er 34 spelers actief en dan schat ik het nog conservatief in. De Verenigde Staten heeft er drie en China vier, die kunnen de krachten bundelen en veel sneller nieuwe netwerken uitrollen.”
Eerder deze week kwam ook het rapport-Letta uit, over de toekomst van de interne markt. Als we afgaan op de meest recente schets van het komende rapport-Draghi door Mario Draghi zelf, dan gaat diens oproep tot radicale verandering naadloos passen op de fundering die Enrico Letta inmiddels gelegd heeft. Het Letta-rapport Much More Than a Market bevat niet minder dan een strategische agenda voor Europa, met tientallen concrete voorstellen. Komende week zal ook de Franse president Macron een grote Europa-toespraak houden. Zijn 2.0 Europa visie, daarover hield hij een aantal jaar geleden ook al een toespraak aan de Sorbonne universiteit.
Ook elke zondagochtend gratis de Europa nieuwsbrief vol geopolitieke analyses van onze hoofdredacteur Bert van Slooten (cartoon), hardnekkige geruchten en heel veel Europees nieuws gratis in je mail? Abonneer je hier.
