De vraag is dus of de portefeuille van Wopke Hoekstra er een beetje toe doet? Het is om te beginnen geen topbaan, maar het is ook niet zo dat hij alleen over meertaligheid gaat. (Dat is de baan die in Brussel wordt gevreesd, omdat het niet het meest belangrijke onderwerp is.) In het verleden was de Eurocommissaris voor Handel (de nieuwe baan van Hoekstra) een invloedrijk persoon. De Zweedse Cecilia Malmström onderhandelde over belangrijke handelsverdragen met onder andere Canada en heeft lang geprobeerd om een handelsverdrag met Amerika (TTIP) af te sluiten. Ze werd in 2019 opgevolgd door aanvankelijk de Ier Phil Hogan en nadat deze moest aftreden (hij bezocht een lockdown-feestje tijdens in Coronatijd) bemoeide Valdis Dombrovskis (Letland) zich er mee.
Maar de handelsverdragen bevinden zich in zwaar weer. Uit heel veel landen (waaronder Nederland) komt verzet. Op zich is het een invloedrijke positie voor Hoekstra, omdat het afsluiten van handelsverdragen een exclusieve bevoegdheid is van de Europese Unie. De lidstaten moeten bij wijze van spreken tekenen bij het kruisje. Maar de laatste tijd zijn er geen belangrijke handelsverdragen afgesloten. Sterker nog, lidstaten weigeren onder meer het verdrag met de Mercosur-landen (Brazilië, Uruguay, Chili, Paraquay, Bolivia) te ondertekenen.
Landen en vooral boeren (organisaties) zijn bang dat de Europese Unie overspoeld wordt met goedkope producten door de handelsverdragen. Daar komt nog bij dat er geen regels worden afgesproken over het gebruik van bestrijdingsmiddelen. Zo kan het gebeuren dat restanten van pesticiden die in de EU zijn verboden wel in geïmporteerd voedsel zit. Hoekstra gaat proberen om de discussie weer vlot te trekken en alsnog handelsverdragen af te sluiten, maar voorlopig lijkt het er op dat hij meer een Eurocommissaris voor dan van Handel wordt.
Wat zijn de topbanen?
De Eurocommissarissen die zich vicevoorzitter mogen noemen, hebben een topbaan. Frankrijk, Italië en Spanje mogen de nieuwe vicevoorzitters leveren; dat zijn de topbanen. Kaja Kallas uit Estland, de nieuwe chef buitenland wordt ook vicevoorzitter. Verder blijven Valdis Dombrovskis (Letland) en Maroš Šefčovič (Slowakije) aan als vicevoorzitter.
De Spaanse Teresa Ribera wordt de nieuwe klimaatbaas, en de Fransman Thierry Breton wordt verantwoordelijk voor Industrie en Strategische Autonomie. Het is de bedoeling dat de Italiaan Raffaele Fitto zich gaat bezig houden met Economie en alles wat met herstel na corona te maken heeft. De voordracht van Fitto zorgt in het Europees Parlement voor veel vragen. Hij is van een partij (de broeders van Italië) die in het Europees Parlement tegen de herbenoeming van Von der Leyen heeft gestemd. En ook premier Meloni lag dwars tijdens de stemming van de regeringsleiders over de voorzitter van de Europese Commissie. “Hoezo moeten we dat gaan belonen met een belangrijke post en zelfs een vicevoorzitter?”, zo viel in de eerste vergaderweek met name bij de sociaaldemocraten te horen.
Hoe boos zijn ze?
Er worden grote woorden gebruikt. Bij de sociaaldemocraten zijn ze helemaal in de kuif gepikt omdat ze straks misschien wel minder Eurocommissarissen krijgen dan de liberalen. Bovendien is hun voorman, die tijdens de verkiezingen de kar trok, Nicolas Schmit, gepasseerd door zijn thuisland Luxemburg. De Eurocommissarissen worden voorgedragen door hun eigen land. Vooral de Duitse sociaaldemocraten zijn daarover gepikeerd. Ze vinden dat ze de christendemocraten (de EVP) een gunst hebben bewezen door voor Von der Leyen te stemmen en daar verwachten ze iets voor terug volgens het motto: de liefde kan niet van één kant komen.
En dan hebben we nog de vrouwenkwestie. Von der Leyen wil het liefst gendergelijkheid, maar is opvallend voorzichtig om dat hard te zeggen. Ze benadrukt dat kwaliteit voorop staat. En uit de fracties in het Europees Parlement klinkt geen eensgezind geluid om zich hard te maken voor een Europese Commissie met evenveel vrouwen als mannen.
De druk op met name een aantal kleine landen zoals Malta en Slovenië wordt wel opgevoerd om met een andere vrouwelijke kandidaat te komen. In het geval van Slovenië lijkt dat te werken. Meneer Tomaž Vesel heeft zich teruggetrokken, zodat het land een vrouw kan voordragen. En wellicht komt Hongarije nog met een vrouw, maar dan moet het Parlement eerst de huidige Eurocommissaris Oliver Varhelyi afwijzen. Hij ligt niet goed. Zo stond tijdens een debat eerder dit jaar zijn microfoon nog open terwijl hij tegen een medewerker zei: ‘hoeveel idioten (Europarlementariërs) zijn er nog over?’ Verder schortte hij zonder overleg met de rest van de Europese Commissie hulp aan Gaza op en ook zijn optreden op de Balkan (erg pro-Servië) heeft niet altijd tot applaus in het Parlement geleid.
Zo zijn we bij het Europees Parlement aangeland. Woensdagochtend worden de fractievoorzitters ingelicht over de verdeling in de nieuwe Europese Commissie. Daarna gaan ze aan de slag. Alle Eurocommissarissen worden gehoord en ondervraagd. Die gesprekken gaan over de politieke opvattingen, de wetten die ze de komende vijf jaar willen behandelen, maar ook over waar ze wel en niet over gaan. Oftewel Commissaris zijn van of voor. De eerste verhoren worden waarschijnlijk in oktober gehouden.
