Iedereen was tevreden. “Het is ons gelukt”, zei buitenlandchef Josep Borrel, nadat de EU-landen het eens waren geworden over een speciaal fonds van vijf miljard euro; de Europese vredesfaciliteit. Nieuwe wapens voor Oekraïne kunnen nu gekocht worden. Ook de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Kuleba was een tevreden man. “Dit is opnieuw een krachtige demonstratie van Europese eenheid en vastberadenheid zodat we samen de oorlog kunnen winnen.”

Onenigheid

Ondanks dat het eindresultaat die indruk geeft, waren de afgelopen weken niet echt een demonstratie van eenheid. Zo wilde Frankrijk met steun van de traditionele bondgenoten Griekenland en Cyprus harde afspraken over waar de munitie gekocht zou worden. De drie landen willen een ”koop Europese waar”-afspraak. Duitsland wilde een korting op de bijdrage, omdat het al veel geld gaf aan Oekraïne.

Daar komt nog bij dat Frankrijk en Duitsland de afgelopen weken fors van mening verschilden over het leveren van kruisraketten aan Oekraïne. Lees dit verhaal uit de nieuwsbrief van twee weken geleden. Uiteindelijk is er een compromis gevonden (op voorstel van Italië en Nederland), waarbij er een voorkeur is om Europese wapens te kopen, maar geen verplichting. 

Pinautomaat van Europa

Eind goed, al goed? Nou, niet helemaal. De vraag is of de toegezegde vijf miljard euro wel echt zo veel zal zijn. Berlijn vindt namelijk dat ze al heel veel geld geven aan Oekraïne. De Duitse regering heeft nu bedongen dat ze het geld dat ze rechtstreeks geven, mogen aftrekken van hun verplichte bijdrage.

In Duitsland waren ze boos dat veel landen de afgelopen tijd oud materieel, vaak nog uit de Sovjettijd, naar Oekraïne hebben gestuurd en van het Europese geld dat ze kregen zelf de allernieuwste wapens en munitie kochten. Ze hadden het gevoel dat Duitsland als één van de grootste betalers aan het fonds, de financiële problemen van heel wat landen moest oplossen. Een beetje de pinautomaat van Europa.

Papieren werkelijkheid

En dus is er iets nieuws bedacht. Landen mogen voortaan rechtstreeks aan Oekraïne wapens, munitie of uniformen leveren. Dat bedrag mag in de toekomst worden afgetrokken van de verplichte financiële bijdrage aan het speciale fonds.

Dat heeft nog een voordeel: Nu krijgen landen pas geld als ze de bonnetjes hebben ingeleverd en het goedgekeurd is. Maar over die goedkeuring gaan alle landen, dus kan bijvoorbeeld Hongarije op dat moment makkelijk een veto uitspreken. Het nadeel is wel dat er in de toekomst waarschijnlijk geen echt fonds zal zijn; maar slechts een op papier bestaande werkelijkheid.

Ook elke zondagochtend gratis de Europa nieuwsbrief vol geopolitieke analyses van onze hoofdredacteur Bert van Slooten (cartoon), hardnekkige geruchten en heel veel Europees nieuws gratis in je mail? Abonneer je hier. Geïnteresseerd in de oorlog in Oekraïne in Brussel de stemming bepaalt? Lees dan ook onze defensienieuwsbrief. Klik hier om je in te schrijven.