We komen van ver, maar toch vindt Brussel dat de gendergelijkheid in de bedrijfswereld nog altijd beter kan. Met name bij de hogere functies, zijn minder vrouwen vertegenwoordigd. Op dit moment heeft slechts acht procent van de Europese beursgenoteerde bedrijven een vrouwelijke CEO. In Hongarije, Italië, Letland en Luxemburg is er zelfs geen enkel beursgenoteerd bedrijf met een vrouw als CEO. En dat alles terwijl zestig procent van de studenten die nu een universitair diploma behalen, vrouwen zijn. 

“De realiteit is dus triest”, vertelt Lara Wolters (PvdA), die namens het Europees Parlement verantwoordelijk is voor dit dossier. “Als het er zo aan toegaat aan de top van grote Europese bedrijven waar we trots op zijn, is dat geen goede weerspiegeling van de maatschappij. Dit beïnvloedt de manier waarop meisjes naar de toekomst kijken.” De tijden waarin een bedrijf gewoon voor banen moest zorgen en verder kon doen wat het wilde, zijn dan ook voorbij volgens Wolters.

Tien jaar radiostilte

Werk aan de winkel dus, dacht Brussel. Maar vervolgens bleef het lang stil. Een Europees voorstel om bestuursraden genderquota op te leggen zat tien jaar lang vast in de onderhandelingen tussen de lidstaten. Nederland en Duitsland stonden lang vooraan bij die blokkade. Beide landen waren wel voorstander van genderquota. Maar omdat dit ook op nationaal niveau geregeld kan worden, vonden ze dat Brussel zich niet moest bemoeien. 

In juni kwam er toch witte rook: het Europees Parlement sloot een deal met de lidstaten. Concreet moeten tegen juni 2026 alle Europese bedrijven die beursgenoteerd zijn en minstens 250 mensen in dienst hebben, verplicht 33 procent vrouwen in hun raad van bestuur plus de raad van commissarissen hebben. Een bedrijf mag ook kiezen voor veertig procent vrouwen enkel in de raad van commissarissen. Officieel heeft het voorstel het trouwens niet over ‘quota voor vrouwen’, maar over ‘quota voor het geslacht dat in minderheid is’, in de praktijk meestal vrouwen. Wanneer bedrijven de quota niet halen, volgt een boete of wordt de aanwerving van nieuwe, niet-vrouwelijke bestuurders van een raad teruggedraaid. 

Toch denkt Lara Wolters niet dat dit dé oplossing is die genderongelijkheid in de bedrijfswereld zal doen verdwijnen: “Deze wetten focussen natuurlijk maar op een deeltje van de bedrijfswereld. Veel belangrijker nog zijn goed ouderschapsverlof, betaalbare kinderopvang en het aanpakken van de loonkloof. Maar deze genderquota zijn ongetwijfeld een belangrijk puzzelstukje.”

Moet Nederland aan de bak?

Om de lidstaten toch over de streep te trekken, in het bijzonder Nederland, werd een speciale clausule bedacht. Die stelt dat wanneer een land al eigen maatregelen heeft genomen waardoor het minimum van de genderquota werd behaald of behaald gaat worden, dat land de nieuwe Europese regels links mag laten liggen.

Of Nederland met zijn eigen genderquota in aanmerking komt voor die vrijstelling, is op dit moment nog niet helemaal duidelijk. “Ik vermoed dat Nederland gaat mikken op genderquota van veertig procent in de raad van commissarissen”, vertelt Wolters. Op dit moment heeft Nederland genderquota van dertig procent in de raad van commissarissen. Maar het kabinet redeneert: als de stijging van gendergelijkheid, vanwege deze quota, op hetzelfde tempo verder zal stijgen, ook de Europese veertig procent gehaald zal worden. “In dat geval is Nederland inderdaad vrijgesteld, maar het gaat nog wel een uitdaging worden om te bewijzen dat ze die veertig procent ook echt gaan halen. Het is niet zeker dat de stijging van het aantal vrouwen in raden, die Nederland nu ziet, zich sowieso met dezelfde snelheid zal doorzetten.”

Komende dinsdag stemt het Europees Parlement over de wet om ze officieel goed te keuren. Maar dat is slechts een formaliteit.