Zeven lidstaten, waaronder Nederland, hebben hun steun aan UNRWA per direct stopgezet. UNRWA ligt onder vuur omdat sommige medewerkers betrokken zouden zijn geweest bij de aanvallen op Israël op 7 oktober. Ook de Europese Commissie heeft aangekondigd dat ze haar steun aan UNRWA gaat herzien.
De beschuldigingen zijn serieus. In ieder geval twaalf medewerkers zouden betrokken zijn geweest. Eén wordt beschuldigd van ontvoering van een Israëlische vrouw, en een ander van deelname aan een dodelijke aanval op een kibboets.
Topje van de ijsberg
“We zijn enorm geschrokken. De aanklacht is dat met VN-geld, met ons geld, de aanslag is gepleegd op 7 oktober”, aldus minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking Geoffrey van Leeuwen. Net als onder andere Frankrijk, Italië, Duitsland, en Finland schort Nederland te betalingen aan de VN-organisatie op, in afwachting van de uitkomsten van een onafhankelijk onderzoek.
Ook een aantal Nederlandse Europarlementariërs reageert geschokt op het nieuws. “De Europese Unie moet het voorbeeld van Nederland volgen en de steun aan UNRWA stopzetten”, aldus Bert-Jan Ruissen (SGP). “We hebben al langer aanwijzingen dat een aanzienlijk deel van de medewerkers bepaalde relaties heeft met Hamas. De vrees is dat dit nog maar het topje van de ijsberg is”, stelt hij in het tv-programma Uitgelicht!.
Ook Dorien Rookmaker wil dat de steun van Europa aan UNRWA zo snel mogelijk wordt opgeschort. “De hulp aan Gaza kan doorgaan, maar nooit meer via UNRWA. Deze organisatie kan geen rol meer spelen, want zij is onderdeel van het conflict en schuldig aan terrorisme,” schrijft zij.
Levensreddende steun
Maar daartegenover staat een groep Europarlementariërs die de steun aan Gaza ziet instorten. De EU is, na de VS, de grootste donor van humanitaire hulp aan Gaza. Sinds de oorlog tussen Israël en Hamas in oktober heeft de EU haar steun zelfs verviervoudigd tot meer dan 100 miljoen euro. Het grootste deel van dit geld gaat naar UNRWA, dat een leidende rol speelt in de hulpverlening.
Zestig Europarlementariërs, waaronder de Nederlandse Samira Rafaela (D66), Thijs Reuten (PvdA), Mohammed Chahim (PvdA) en Tineke Strik (GroenLinks), schreven daarom een dringende brief aan de Europese Commissie. “In de afgelopen honderd dagen is bijna negentig procent van de Gazaanse bevolking met geweld ontheemd geraakt. Hele wijken en gezondheidsfaciliteiten zijn in puin gelegd door zware Israëlische luchtaanvallen,” schrijven ze.
“Het stopzetten van de steun brengt de serieuze verantwoordelijkheid om het Palestijnse volk te helpen, dat dringend behoefte heeft aan levensreddende hulp, in gevaar,” aldus de ondertekenaars.
Disproportionele straf
Ook de secretaris-generaal van de Verenigde Naties António Guterres heeft de landen opgeroepen hun beslissing terug te draaien om ervoor te zorgen dat de inwoners van Gaza toegang houden tot levensreddende hulp. Zeker aangezien UNRWA-baas Phillippe Lazzarini per direct de contracten van de betrokken medewerkers heeft opgeschort en heeft ingestemd met een onafhankelijk onderzoek.
“Twee miljoen burgers in Gaza zijn afhankelijk van cruciale hulp van UNRWA om dagelijks te overleven. De afschuwelijke daden van deze medewerkers moeten consequenties hebben,” verklaart hij. “Maar de tienduizenden mannen en vrouwen die voor UNRWA werken, hun eigen leven riskerend, mogen niet gestraft worden.”
Daar sluiten de zestig Europarlementariërs zich bij aan. “Wij zijn van mening dat de gerapporteerde vermeende acties van bepaalde individuen geen collectieve bestraffing van een gerenommeerde VN-organisatie rechtvaardigen. De EU moet handelen naar de moraal en de waarden die zij altijd wereldwijd heeft uitgedragen.”
Hoe nu verder?
Het is overigens niet voor het eerst dat Nederland de betalingen aan UNRWA stopt. In 2019 werd de steun ook tijdelijk bevroren vanwege ernstige misstanden, waaronder seksuele intimidatie, discriminatie en machtsmisbruik, bij de leiding van de VN-organisatie.
Het is nog niet duidelijk wanneer het onderzoek zal worden afgerond. Voorlopig zal de steun van de lidstaten aan het VN-agentschap dus nog wel even opgeschort blijven.
