Onrust in Brussel. De afgelopen dagen betoogden de boeren al in de buurt van het Europees Parlement, maar vandaag is de verwachting dat het echt losgaat. Precies op de dag dat ook de Europese top plaatsvindt, en dat is uiteraard niet toevallig. De boeren willen een streep door het vrijhandelsverdrag met Mercosur (Argentinië, Brazilië, Uruguay en Paraquay), waarover vandaag onderhandeld zal worden. Ook eisen zij minder Europese regeldrift en eerlijkere prijzen.
En ook elders in Europa vinden nu al dagenlang grote protesten plaats. Handelscentra en wegen worden geblokkeerd, vrachtwagens omvergeworpen. In Frankrijk zijn zo’n driehonderd tractoren op weg naar Rungis, de grootste versmarkt ter wereld. Het blokkeren van deze markt zou de voedselbevoorrading in Frankrijk ernstig verstoren.
Nourrir pas mourir
Het doel van de boerenacties hier is ook een eerlijker loon, minder goedkope buitenlandse concurrentie en minder regels. “Nourrir pas mourir” is het motto, voeden en niet sterven, verwijzend naar het grote aantal zelfmoorden onder boeren op het Franse platteland. De politiek heeft hard ingrijpen aangekondigd, mochten de boeren daadwerkelijk de wegen rondom Parijs blokkeren.
En dat is nog niet alles. Ook in Duitsland en Oost-Europa zijn de boeren boos op de EU. Alleen: niet altijd om dezelfde redenen. In Duitsland bijvoorbeeld spelen woede over de klimaattransitie en natuurherstel, die onevenredig hard bij boeren zou aankomen, een grotere rol. In Polen roept het EU-beleid richting Oekraïne veel onvrede op. Hoe wil de EU ervoor zorgen dat de rust terugkeert, terwijl de klachten zo uiteenlopen?
Frans verzet
Waar vandaag in ieder geval over gesproken gaat worden, is het handelsverdrag met Mercosur. De onderhandelingen hierover zitten al jaren muurvast. Er leek recent weer wat schot in te zitten, maar met de boerenprotesten in Europa lijkt het tij weer te keren.
De Fransen willen het in ieder geval graag van tafel, al zorgde dat wel voor verwarring. Er gingen geruchten rond dat het Franse verzet zijn vruchten had afgeworpen en de gesprekken definitief worden gestopt. Maar dit wordt ontkend door de Europese Commissie. “De onderhandelingen vinden plaats tussen Mercosur en de Europese Commissie, niet de lidstaten. De Franse president kan dat niet stoppen,” wierpen zij stellig tegen.
Verder is er ook Franse weerstand tegen de zogeheten braakleggingsregeling. Deze regel moet de natuur beschermen door iedere boer te verplichten vier procent van hun grond braak te laten liggen. Zo kunnen er andere planten groeien. De Fransen zien dit echter niet zitten – en zij zijn niet de enigen – en willen graag dat er een uitzondering wordt gemaakt.
En daar is de Europese Commissie, op de valreep van de top van vandaag, mee akkoord gegaan. Gistermiddag kwamen zij met het nieuws dat boeren niet aan de regel hoeven te voldoen, mits zij zeven procent van hun grond gebruiken voor het verbouwen van stikstofbindende gewassen zoals linzen of erwten. Of dat voldoende is voor de lidstaten, moet vandaag blijken.
Oekraïne
Ook de zorgen rondom Oekraïne zullen worden besproken. Brussel wil de zorgen van de Oost-Europese boeren, die lijden onder de grote invoer van landbouwproducten vanuit hun door oorlog geteisterde buurland, verzachten.
Het was bedoeling dat het land nog een jaar lang graan, suiker, eieren en zonnebloemen zonder voorwaarden kan exporteren. Maar de Europese Commissie wil nu toch kunnen ingrijpen als het weer uit de hand dreigt te lopen, bijvoorbeeld door het instellen van plafonds.