Voorafgaand aan het gesprek met Donald Trump later vandaag, spraken Europese leiders met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky. In gezamenlijke verklaringen benadrukken ze dat Oekraïne harde veiligheidsgaranties moet krijgen en dat territoriale concessies aan Rusland uitgesloten zijn.
Voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen en een brede groep Europese regeringsleiders, de zogenoemde Coalition of the Willing – onder wie Emmanuel Macron, Giorgia Meloni, Friedrich Merz, Keir Starmer, Alexander Stubb, Donald Tusk en António Costa – stellen dat “internationale grenzen niet met geweld mogen worden veranderd” en dat het aan Oekraïne is om beslissingen te nemen over het eigen grondgebied. In een toespraak na afloop van het overleg zei Von der Leyen dat Oekraïne moet veranderen in een “stalen stekelvarken, oneetbaar voor potentiële indringers”. Naast Europese wapensteun wees ze op het belang van sancties. Volgens haar werkt de Europese Commissie inmiddels aan een negentiende sanctiepakket tegen Rusland.
Nederland niet aanwezig
Demissionair premier Dick Schoof sloot zondag aan bij het overleg van Europese leiders voorafgaand aan het gesprek in Washington. Hij noemde het gesprek tussen Trump en Zelensky “een belangrijke stap” richting een mogelijke vredesregeling. Nederland is zelf niet aanwezig bij de ontmoeting in het Witte Huis, maar rekent erop dat Europese partners ook het Nederlandse standpunt uitdragen. Schoof: “Het is aan Oekraïne alleen om te beslissen over zijn territoriale integriteit. Nederland blijft op dit vlak een actieve rol spelen binnen de Coalition of the Willing.”
Demissionair minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp voegde daar aan toe dat de druk op Rusland hoog moet blijven. Volgens hem moeten er nieuwe EU-sancties komen “tot Poetin instemt met een staakt-het-vuren.”
Trump sprak met Poetin
Zelensky is door Trump uitgenodigd in het Witte Huis nadat de Amerikaanse president in Alaska sprak met de Russische president Vladimir Poetin. Daarbij kwam geen wapenstilstand tot stand, maar Trump schoof wel op richting het Russische standpunt. Hij liet het idee van een onmiddellijke wapenstilstand los en zei dat rechtstreeks gewerkt moet worden aan een vredesakkoord. Poetin herhaalde zijn eisen: Oekraïne zou zich moeten terugtrekken uit Donetsk en Loehansk en de annexatie van de Krim erkennen. Trump herhaalde deze woorden op zijn sociale mediakanaal Truth Social. Volgens Trump kan Zelensky de oorlog in Oekraïne onmiddellijk beëindigen door grondgebied op te geven en door af te zien van de wens om toe te treden tot de NAVO.
Veiligheidsgaranties
De Europese leiders zien wel een opening voor Oekraïne: geen officieel NAVO-lidmaatschap, maar wel andere veiligheidsgaranties. De Verenigde Staten zouden daaraan willen meewerken. “Wij verwelkomen de uitspraak van president Trump om veiligheidsgaranties te bieden”, zeggen de Europese regeringsleiders in hun verklaring. Het gaat om garanties vergelijkbaar met Artikel 5 van het NAVO-verdrag. Dat artikel stelt dat een aanval op een van de NAVO-landen, een aanval op alle NAVO-landen is.
Zelensky kwam zondagavond aan in Washington en zei dat hij dankbaar was voor de uitnodiging om te praten met Trump. “Rusland moet deze oorlog beëindigen, die het zelf is begonnen. En ik hoop dat onze gezamenlijke kracht met Amerika en onze Europese vrienden Rusland tot een echte vrede zal dwingen”, aldus Zelensky. Vanavond ontmoeten Trump, Zelensky en de Europese leiders, inclusief Von der Leyen en NAVO-chef Mark Rutte, elkaar in het Witte Huis.
Nieuwsgierig naar de laatste ontwikkelingen? Abonneer je dan op de Nieuwsbrief Veiligheid en Defensie en ontvang iedere twee weken exclusief nieuws uit Brussel, Den Haag en de rest van Europa in jouw mailbox.
