Een belangrijke stap en een krachtig signaal, noemde Veldkamp het, toen zestien EU-landen zijn voorstel steunden om een onderzoek in te stellen naar het associatieverdrag tussen Europa en Israël. Aanleiding is de blokkade van voedsel, medicijnen en andere hulpgoederen – zaken die Israël sinds begin maart nauwelijks doorlaat. Veldkamp wil laten onderzoeken of dit in strijd is met het associatieverdrag tussen de EU en Israël, een verdrag dat zorg voor mensenrechten en democratie uitdrukkelijk als uitgangspunt heeft. Wanneer het onderzoek wordt afgerond, is nog niet duidelijk.
Onnodig
Maar dat onderzoek is helemaal niet nodig, vindt Thijs Reuten. Volgens de Europarlementariër van GroenLinks-PvdA is dat namelijk eind 2024 al uitgevoerd en nooit openbaar gemaakt. “De conclusie daarvan was vernietigend. Die vraag is dus al lang beantwoord.”
“Er is ook geen expert of jurist die eraan twijfelt dat Israël internationale verdragen schendt. Maar in plaats van eindelijk actie te ondernemen, gaan we nu opnieuw een onderzoek instellen dat maanden zal gaan duren. Iedereen klopt minister Veldkamp op de schouders alsof hij een enorme prestatie geleverd heeft, maar na anderhalf jaar lang het internationaal humanitair recht te hebben geschonden, is dit allesbehalve een krachtig signaal. Europa maakt zich hiermee volledig ongeloofwaardig.”
Druk
Reuten wil daarom dat de Commissie het associatieverdrag met Israël per direct opschort. Daarmee zou Europa namelijk druk kunnen uitoefenen op Israël, aangezien de EU de grootste handelspartner van Israël is: “En dat kan ook. In artikel 79 van het associatieverdrag staat namelijk dat het verdrag eenzijdig per direct kan worden opgezegd in het geval van speciale urgentie. Het op grote schaal schenden van het internationaal recht lijkt mij zo’n urgente situatie.”
Maar de Europese Commissie durft dat volgens Reuten niet, omdat ze bang is dat lidstaten daartegen in verzet zouden komen. “Maar ik zou zeggen: laat maar gebeuren. Ik ben benieuwd welke lidstaten het aandurven om te zeggen: wat Israël doet kan prima en wat de Commissie doet is fout. Nu moeten we met een onderzoek aantonen dat Israël zich niet aan de afspraken houdt — ik zou het willen omdraaien: laat die landen maar aantonen dat Israël zich wél aan de afspraken houdt.”
Met medewerking van Huub Tholen
