Het Verenigd Koninkrijk, Nieuw-Zeeland en Colombia hebben zich op de klimaattop in Bakoe, Azerbeidzjan, aangesloten bij een Nederlands initiatief tegen fossiele subsidies. Deze internationale coalitie, die nu groeit van 13 naar 16 landen, wil belastingvoordelen voor het gebruik van fossiele brandstoffen aanpakken. Maar ondanks deze uitbreiding klinkt er kritiek: experts vinden dat de afbouw van fossiele subsidies te langzaam gaat.

Afbouwen fossiele subsidies internationaal aanpakken

In 2021 hebben de VN-landen afgesproken om fossiele subsidies af te bouwen. Dit zijn financiële voordelen voor het gebruik van fossiele brandstoffen zoals olie en gas. Die voordelen kunnen subsidies zijn. Maar ook indirecte steun, zoals belastingvoordelen voor bedrijven die veel gebruikmaken van fossiele brandstoffen (de luchtvaart bijvoorbeeld), valt hieronder.

Het vorige kabinet maakte daarom een analyse over het afbouwen van dit soort fossiele voordelen. Daaruit bleek dat bijna de helft van de regels internationaal worden bepaald. Dit maakt het lastig om de regels nationaal af te bouwen. Men wil ook voorkomen dat CO2-uitstoot zich als gevolg van strengere regels enkel verplaatst. Daarom kwam Nederland tijdens de vorige klimaattop in Dubai met dit initiatief voor internationale samenwerking.

Waar zet de coalitie zich voor in?

De coalitie zet zich op een aantal punten in. Er moeten meer internationale afspraken voor nationale maatregelen komen. Allereerst willen de landen meer zicht hebben op de af te bouwen subsidies. Daarom beloofden de toen nog 13 deelnemende landen op de vorige klimaattop een overzicht van hun fossiele subsidies te presenteren op deze klimaattop, in Bakoe. Ook moet er een rekenmethode komen waarmee je subsidies makkelijker kan berekenen en vergelijken met andere landen.

Als je de regels voor fossiele voordelen enkel nationaal aanpast, zou het fossiele brandstofgebruik zich bovendien kunnen verplaatsen naar andere delen van de wereld. Dat doet het klimaat geen goed en Europese bedrijven lopen een concurrentienadeel op, stelt de coalitie. Hoe kan dit voorkomen worden? Door bijvoorbeeld de vrijstelling van accijns op brandstofverbruik in de luchtvaartsector samen met andere landen af te spreken.

Het schiet maar niet op

Maar experts zijn nog altijd ontevreden. Op de vorige top beloofden de deelnemende landen om dit jaar een overzicht van hun fossiele subsidies te presenteren. Slechts vier landen, waaronder Nederland, hebben dit ook gedaan. Daarnaast zette het vorige kabinet voor 4,8 miljard euro aan afbouw van de fossiele voordelen in, terwijl het huidige kabinet volgens onderzoeker Boris Schellekens slechts 1,7 miljard aan subsidies schrapt.

Bovendien hebben de G20-landen, de grote economieën in de wereld, in 2009 al vastgesteld dat om klimaatverandering aan te pakken fossiele subsidies uitgefaseerd moeten worden. Experts betreuren dan ook dat landen nog in de fase van uitzoeken zitten. De daad is daarom nog altijd weinig bij het woord gevoegd.

Volg de Brusselse avonturen van minister Sophie Hermans (Klimaat & Groene groei) en Eurocommissaris Wopke Hoekstra (Klimaat & Schone groei). Elke vrijdag ontvang je een overzicht van de ontwikkelingen in Nederland en Brussel op dit terrein. Abonneer je hier.