Elk jaar produceert de EU een verslag over wat alle klimaatmaatregelen nou precies opleveren. Het wordt het ‘voortgangsverslag klimaatactie’ genoemd. In het nieuwste rapport komt goed nieuws naar voren: de netto broeikasgasuitstoot is in de EU-landen in 2023 met 8,3 procent gedaald ten opzichte van het jaar daarvoor. Afgezien van de COVID-19 pandemie, die leidde tot een tijdelijke afname, hebben we een dermate grote afname in decennia niet gezien.
De uitstootcijfers van Europese landen zijn nu 37 procent lager dan in 1990. We hebben nog wel een lange weg te gaan: In 2030 wil de EU haar uitstoot namelijk hebben verminderd met 55 procent ten opzichte van 1990, de zogenaamde ‘Fit for 55’-doelstelling. Maar volgens de Europese Commissie ligt de EU op schema om deze doelen te halen.
Nederland voorloper
Duurzame energie-opwekking speelt een grote rol bij het verminderen van de broeikasgasuitstoot. De sector elektriciteitsproductie en verwarming stootte 24 procent minder uit dan het jaar ervoor. Dat is met name te danken aan wind- en zonne-energie.
Op het gebied van landgebruik en bosbouw (LULUCF) is Nederland goed bezig, in tegenstelling tot de meerderheid van de EU-landen. Wij lopen zelfs voor op het 2030-doel in deze sector.
Maar niet alle sectoren verminderden hun uitstoot vorig jaar: De luchtvaartsector stootte in 2023 53,2 miljoen ton CO₂ uit, dat is 9,5 procent meer dan in 2022. De Europese Commissie wil er dan ook voor zorgen dat de luchtvaart meer gaat bijdragen aan het budget om klimaatactie te ondernemen. Ook willen ze voor de luchtvaartsector de regels rondom de handel in uitstoot (emissie) aanscherpen.
Handelen in uitstoot
Het emissiehandelssysteem (EU ETS) is namelijk een grote bron van inkomsten voor de EU. In 2023 maakte het systeem 43,6 miljard euro vrij, waarmee de EU kon investeren in klimaatactie.
Emissiehandel draait om het kopen en verkopen van zogenaamde ‘emissierechten’: het recht om uit te stoten. Met één emissierecht mag een bedrijf één ton CO₂ uitstoten. De prijs van zo’n emissierecht is afhankelijk van vraag en aanbod. Het aantal beschikbare rechten is beperkt en elk jaar zijn er minder rechten beschikbaar. Bedrijven worden zo gestimuleerd om te investeren in duurzame alternatieven. En als ze toch uitstoten kan de EU zelf in klimaatmaatregelen investeren met de opbrengsten van de handel in emissierechten.
Hoekstra
Terwijl de uitstoot is verminderd, is de Europese economie tegelijkertijd juist met 68 procent gegroeid, reden voor Klimaatcommissaris Wopke Hoekstra om hoopvol te zijn: “Nu het bijna tijd is om te vertrekken naar de klimaattop (COP29), laten wij iedereen zien dat het mogelijk is om klimaatmaatregelen te nemen en tegelijkertijd te investeren in economische groei”.
“Helaas laat het rapport ook zien dat we deze koers moeten doorzetten, omdat we de schade zien die klimaatverandering aan onze burgers aanricht”, vervolgt Hoekstra op X. Hij doelt op klimaatgerelateerde problemen zoals grote bosbranden, overstromingen en hittegolven. De Europese Commissie benadrukt dan ook dat het belangrijk is om klimaatrisico’s in alle vormen van beleid mee te nemen.
