Deportatiedeals en ‘offshore interneringskampen’ zijn duur en niet erg effectief, stelt Bas Eickhout. De GroenLinks/PvdA-Europarlementariër en co-voorzitter van de Groenen-fractie, ziet weinig in de donderdag besproken plannen van EU-regeringsleiders om de migratiedruk te verlagen. Het onlangs aangenomen migratiepact is niet voldoende, stellen de EU-leiders. Ze willen meer doen. Het opzetten van terugkeerhubs bijvoorbeeld.
Terugkeerbestemming: Oeganda
Minister Reinette Klever (PVV) voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp presenteerde deze week al een Nederlands plan voor een terugkeerhub. Het Afrikaanse land Oeganda zou uitgeprocedeerde asielzoekers uit eigen land maar ook uit de regio opnemen voor Nederland. In ruil daarvoor krijgt Oeganda wel financiële steun. Het plan moet nog verder uitgewerkt worden, zegt premier Schoof, maar het is een goed voorbeeld van wat op Europees niveau gedaan kan worden.
In Brussel gonst het idee al langer rond en bouwt voort op eerdere deals die de EU met landen buiten Europa maakte. Denk aan de deals met Turkije en Tunesië. Die landen houden vluchtelingen tegen die via de Middellandse Zee naar Europa willen komen. Dat doen ze niet zomaar, want in ruil voor het tegenhouden van vluchtelingen krijgen ze toegang tot Europees geld.
Omstreden deals
De deals worden niet door iedereen goed ontvangen. Tunesië wordt er bijvoorbeeld van beschuldigd vluchtelingen niet goed te behandelen. Vorig jaar zette de Tunesische autoriteiten nog een groep vluchtelingen, waaronder vrouwen en kinderen, zonder water en voedsel uit in de woestijn. Diezelfde zorgen zijn er over de zogenaamde ‘terugkeerhubs’. Want hoe garandeert de EU dat landen als Oeganda de mensenrechten naleven?
Daarnaast is het nog maar de vraag of de plannen voor terugkeerhubs passen binnen Europese regels. Die bepalen immers dat een uitgeprocedeerde asielzoeker alleen naar het land van herkomst mag worden gestuurd. Een derde land is ook mogelijk, maar dat moet dan vrijwillig gebeuren.
Commissievragen
D66-Europarlementariër Raquel García Hermida- Van der Walle stuurde al vragen naar de Europese Commissie over de haalbaarheid van het Oeganda-plan van Klever. Ze wil bevestiging dat het tegen hun wil terugsturen van afgewezen asielzoekers van verschillende nationaliteiten naar Oeganda niet in lijn is met EU-wetgeving.
Volgens Eickhout moet de EU beter naar de migratieproblemen kijken. Hij noemt de voorgestelde ‘terugkeerhubs’ een paniekreactie op een veel genuanceerder en complexer probleem. “De EU moet haar beleid niet kopiëren van mislukte rechtse regeringen in het Verenigd Koninkrijk of Australië”, aldus Eickhout.
