Blok werd begin april door Hoekstra, minister van Buitenlandse Zaken, benoemd tot Nationaal Coördinator Sanctienaleving na kritiek uit de Kamer dat Nederland de sancties tegen Rusland niet goed zou handhaven. Zo viel het bedrag aan bevroren Russische tegoeden in eerste instantie nogal tegen.

Na zes weken in zijn tijdelijke functie constateert Blok dat de uitvoering en handhaving van de sancties veel meer vragen van de Nederlandse overheid en het bedrijfsleven dan ‘normale’ sancties. Op veel meer ministeries komen vragen binnen van bedrijven over zaken die van hen verwacht worden. Het ontbreekt de Rijksoverheid aan een centraal aanspreekpunt. 

Blok stelt daarom voor om zijn functie permanent te maken, maar zegt er meteen bij zelf niet beschikbaar te zijn: “Mijn ontslagbrief is al binnen”, aldus Blok die binnenkort begint aan een baan bij de Europese Rekenkamer.

‘Nederland doet het niet slechter dan Frankrijk’

Over de omvang van de bevroren tegoeden in Nederland zei Blok dat de bedragen vergelijkbaar zijn met dat wat andere Europese landen rapporteren. Weliswaar hebben Frankrijk en België tientallen miljarden euro’s aan banktegoeden bevroren, maar dat ligt aan specifieke omstandigheden. 

Zo had de Russische centrale bank 20 miljard euro in Frankrijk gestald en is Swift, het bedrijf dat de internationale betalingen afhandelt, gevestigd in België. Als je die twee gevallen buiten beschouwing laat, dan doet Nederland het, rekening houdend met de omvang van de economie, volgens Blok niet slechter of beter dan Frankrijk. 

Opvallend: ondanks het feit dat er voor miljarden euro’s aan Russisch bedrijfsvermogen in ons land gestald is, kan Nederland die bezittingen niet bevriezen. De bezittingen die in Nederlandse brievenbusfirma’s zijn ondergebracht bevinden zich feitelijk overal ter wereld. 

Als er via zo’n Nederlandse holding wel geld stroomt, bijvoorbeeld via de betaling van dividend (uitkering van winst aan aandeelhouders), dan is dat geld vaak slechts enkele seconden daadwerkelijk in Nederland, zei Blok.

Misverstanden over spelling van namen

Blok komt ook met een aantal aanbevelingen aan het adres van de Europese Unie om het uitvoeren van nieuwe sancties makkelijker te laten verlopen. Het gaat volgens hem om “praktische zaken”.

De Europese Unie publiceert de namen van personen die op de sanctielijst terechtkomen, in een online tekstbestand. In Latijns schrift, vertaald vanuit het Cyrillisch. Het zou volgens Blok veel beter zijn wanneer de EU deze namen niet in een online tekstbestand publiceert, maar in een databestand dat bedrijven en overheden direct kunnen importeren in hun computersystemen. Dat voorkomt tikfouten en misverstanden over de juiste spelling van namen.

Verder stelt hij voor dat nieuwe sancties niet in het weekend worden afgekondigd, maar op een werkdag. Dat maakt het voor bedrijven makkelijker om systemen sneller aan te passen. Daarnaast zou het goed zijn dat wanneer er namen aan de sanctielijst worden toegevoegd, banken en instellingen die een dag eerder onder embargo al krijgen. Op die manier kunnen mensen geen misbruik maken van de tijd die er zit tussen het moment van publicatie en het moment dat de computersystemen zijn aangepast.

Russen wonen liever in Londen en Parijs dan in Amsterdam

Russisch vastgoed dat moeten worden bevroren heeft Blok in Nederland nauwelijks gevonden. Kennelijk, zo zei hij, is Nederland voor Russen minder geliefd als locatie voor een tweede huis dan Londen, Parijs of kust van de Middellandse Zee.