Eindelijk heeft het kabinet bekendgemaakt welke projecten Nederland wil uitvoeren met de subsidies uit het Europese coronaherstelfonds. De eerste versie van het plan is een groslijst van 39 maatregelen met een totaal prijskaartje van 7,7 miljard euro. Dat is veel meer dan Brussel voor ons land beschikbaar heeft. Daarom wil minister Kaag van Financiën nu van de Tweede Kamer weten welke projecten een plekje verdienen op de definitieve subsidieaanvraag.
Het Nederlandse plan bestaat uit 23 investeringen en 16 hervormingen. Ze moeten vooral bijdragen aan de klimaattransitie en hervormingen van de woning-, en arbeidsmarkt. Zo gaat er bijvoorbeeld 1,25 miljard naar de aanlag van windparken op zee. Ook is er bijna 300 miljoen euro beschikbaar om het gebruik van warmtepompen te stimuleren en gaat er 73 miljoen euro naar projecten voor groene waterstof.
Verder wil het kabinet de Europese subsidie gebruiken om de uitstoot van stikstof te beperken en voor zowel de bouw van nieuwe huizen als voor natuurherstel.
De Europese Unie verwacht van Nederland in ruil voor het geld hervormingen van de arbeidsmarkt en de woningmarkt. Het kabinet heeft de afschaffing van de jubelton en de afbouw van de zelfstandigenaftrek op de lijst gezet om Brussel te overtuigen van de bereidheid om impopulaire hervormingen door te voeren. Verder staat het invoeren van rekeningrijden op de lijst, maar mist het afschaffen van de hypotheekrenteaftrek.
Nieuwe wensen toevoegen is nauwelijks mogelijk
Opvallend is dat Kaag alle maatregelen die ze opsomt in haar voorstel sowieso wil uitvoeren. Ook de plannen die uiteindelijk niet betaald worden met het Europese geld. Alle 39 maatregelen staan namelijk al in het regeerakkoord dat VVD, D66, CDA en ChristenUnie begin dit jaar sloten.
Daarmee is de keus die het kabinet aan de Kamer voorlegt niet een keus over wat we gaan doen met het geld uit Brussel, maar een keus over hoe de kabinetsplannen gefinancierd worden. Komen de investeringsmiljarden uit Brussel of uit onze eigen schatkist?
Omdat de onderhandelaars van Rutte-4 ook de subsidie die het kabinet hoopt te krijgen uit Brussel al hebben opgenomen in de begroting, is erin onder de streep weinig ruimte voor het parlement om iets aan de plannen te veranderen. Wensen toevoegen is praktisch onmogelijk, want Kaag stelt als voorwaarde dat nieuwe plannen een financiële dekking moeten hebben binnen de begroting. Dat betekent dat als de Tweede Kamer nieuwe dingen wil, ergens anders in de begroting zaken moeten sneuvelen.
Als je bedenkt hoe lang VVD, CDA, D66 en ChristenUnie er vorig jaar over hebben gedaan om tot een coalitie te komen, is het moeilijk voor te stellen dat de vier regeringsfracties opnieuw zouden willen gaan schuiven met potten.
