De Europese klimaatbeleidsmakers kunnen tevreden terugkijken naar het jaar 2022. Met een stevige eindsprint voor kerst werd het handelssysteem van emissierechten grondig herzien. Nu lijken de klimaathervormingen op schema te liggen. Als Brussel de Europese klimaatplannen (‘Fit for 55‘), die voor 55 procent minder CO2-uitstoot tegen 2030 moeten zorgen, nog binnen het huidige Europese ambtstermijn tot een goed einde wil brengen, zal er in 2023 echter stevig doorgewerkt moeten worden. In 2024 gaat de burger immers weer naar de stembus om een nieuw Europees Parlement te kiezen. Ook de Europese Commissie krijgt dan een nieuwe ploeg aan het roer.

In een gezamenlijke verklaring zetten de voorzitters van de Commissie, het Parlement én de Raad (de lidstaten) het behalen van de klimaatdoelen dan ook bovenaan hun prioriteitenlijstje. In het verlengde daarvan willen ze ook de Europese aanpak voor de energiecrisis (REPowerEU) een versnelling hoger schakelen. Dat moet het wegvallen van het Russische gas zien op te vangen. Voorstellen van de voorzitters: de Europese elektriciteitsmarkt grondig herzien, starten met de waterstofeconomie en nog meer investeren in duurzame energie. 

Circulaire economie

Een ander speerpunt: de uitbouw van de Europese circulaire economie. Die moet ervoor zorgen dat producten minder snel stuk gaan en beter recycleerbaar worden. De introductie van het ‘recht op reparatie’ staat hierbij centraal. Als de Europese instellingen hierover een akkoord bereiken, is het afgelopen met i-Phones die je weg moet gooien omdat de batterij het niet meer doet. Wanneer het recht op reparatie geldt, moeten fabrikanten ervoor zorgen dat consumenten onderdelen van hun apparaten makkelijk kunnen vervangen. 

Om de circulaire economie te realiseren zal het Parlement zich ook storten op nieuwe eisen voor ecodesign. Producten als keukenapparatuur, computers, servers en elektromotoren moeten dan aan heel wat nieuwe regels voldoen zodat ze duurzamer worden. Ook willen de Europarlementariërs ervoor zorgen dat textiel beter herbruikbaar wordt. Om zo de problemen van de extreem vervuilende fast fashion-industrie en het bijhorende textielafval aan te pakken. Ook over regels die voedselafval deels moeten verbieden, zal het Parlement zich buigen.

Transport

Een belangrijk deel van het Fit for 55-pakket waarover de lidstaten nog geen akkoord met het Parlement bereikten, heeft de maken met de transportindustrie. De Europese instellingen zullen in 2023 dan ook druk verder onderhandelen over de Europese wet die de luchtvaart moet verplichten om te tanken met duurdere, maar minder vervuilende alternatieven voor kerosine. Het Parlement wil dat de luchtvaart tegen 2050 slechts maximaal 15 procent van haar brandstof uit kerosine haalt. De lidstaten zetten vooralsnog in op 37 procent. 

Daarbij zal het ook nog spannend worden welke brandstoffen onder die noemer van ‘groen alternatief’ zullen vallen. Volgens Euractiv zouden de onderhandelingen eerder zijn vastgelopen omdat de lidstaten wilden dat brandstoffen opgewekt via kernenergie deze classificatie kregen. 

Ook de scheepvaart ziet gelijkaardige Europese regels op zich afkomen waarbij hun maximale CO2-uitstoot aan banden gelegd zal worden. Een akkoord hierover wordt begin dit jaar verwacht.