Na maanden van onderhandelen zijn PVV, VVD, NSC en BBB met bloed, zweet en tranen tot hun hoofdlijnenakkoord gekomen. In 26 kantjes doet de nieuwe rechtse coalitie uit de doeken wat zij van plan zijn met Nederland. En daar komt ook heel wat Europa aan te pas. 

Vrijstellingen op migratie

De nieuwe coalitie legt veel nadruk op “grip op asiel en migratie”. Zo wil de coalitie een “opt-out clausule” (lees: een vrijstelling) op Europese migratiebeleid indienen bij de Europese Commissie. Verder wil het asielzoekers die door een ander EU-land al zijn afgewezen uitzetten.

Het nieuwe programkabinet moet het Europese Migratiepact zo snel mogelijk uitvoeren. Onder die regels wordt het mogelijk voor EU-landen om asielzoekers door te schuiven naar andere landen in tijden van een instroomcrisis. Het ontvangende land kan er echter voor kiezen om het land in crisis een som geld te betalen om geen migranten te hoeven overnemen. Het coalitieakkoord benadrukt dat Nederland steevast moet kiezen voor afkopen. 

“Tegelijkertijd zet Nederland in op verdergaande aanscherpingen in de EU-regelgeving, onder andere op screening van kansarme asielzoekers en toewerken naar strikte procedures aan de buitengrenzen van de EU”, valt te lezen. “Nederland werkt met andere EU-lidstaten aan het opvangen in niet-EU-landen van migranten die de EU proberen te bereiken.”

Ook wil de coalitie arbeidsmigratie aanpakken. Er kunnen daarom alleen nieuwe landen toetreden tot de EU als het vrije verkeer van personen ingeperkt wordt. Ook benoemt het akkoord dat Nederland “zeer kritisch” staat tegenover EU-toetreding van nieuwe landen.

Lelylijn

Het tweede grote thema in het akkoord: de wooncrisis aanpakken. Woningbouwcorporaties moeten daarvoor ook in de (lage) middenhuur een grotere rol gaan spelen. Omdat mogelijk te maken moet het programkabinet in de EU gaan inzetten op wijziging van “de relevante regels”.  

De coalitie wil daarnaast werk maken van de Lelylijn. Deze hogesnelheidstrein tussen Lelystad en Groningen kan op een flinke portie EU-financiering rekenen omdat het Nederland beter moet verbinden met de rest van de Europa. Daarbovenop komt er een voorstel voor grensoverschrijdend spoorvervoer inclusief de aansluiting van vijf treinstations op internationale hogesnelheidslijnen, “bijvoorbeeld Hengelo, Venlo, Heerlen, Groningen en Zwolle”.

Nieuwe geitenpaadjes

In een coalitie met BBB kan een stevige inzet op landbouw natuurlijk niet ontbreken. Het nieuwe kabinet moet in Brussel “met lef” alles op alles gaan zetten om Europese richtlijnen zo aan te passen dat ze “werkbaar zijn en het verdienmodel van boeren ondersteunen”. 

Daarvoor wil de coalitie op zoek naar nieuwe geitenpaadjes in Brussel. Vooral over de stikstofregels zijn er heel wat Europese vrijstellingen waarvoor de coalitie wil gaan pleiten in Brussel. Een concreet voorbeeld: heel wat stikstofregels zijn op heel Nederland van toepassing, omdat ons hele land staat gemarkeerd als kwetsbaar gebied. Lidstaten mogen echter om de vier jaar een wijziging van het kwetsbaar gebied aanvragen. Het nieuwe kabinet moet bij de Europese Commissie gaan beargumenteren waarom niet heel Nederland kwetsbaar gebied is. 

Bij het afsluiten van internationale handelsverdragen moet het gelijke speelveld voorop staan. “We willen niet importeren wat we in Nederland niet mogen produceren.” Bij bijvoorbeeld de onderhandeling met Zuid-Amerika over het nieuwe handelsakkoord kwam eerder al veel kritiek op de landbouwregels die daar soepeler zijn dan in de EU. Dat creëert oneerlijke concurrentie voor Europese boeren. 

Voor de vissers moet Nederland zich Europees inzetten om pulsvisserij goedgekeurd te krijgen. 

Steun aan Oekraïne

Een van de laatste kopjes: internationale veiligheid. “Voor onze internationale veiligheid staat politieke en militaire samenwerking met de NAVO voorop. Nederland blijft een constructieve partner in de EU”, valt te lezen. Het nieuwe kabinet zal zich inzetten voor de vergroting van de NAVO-capaciteit. 

Verder moet Nederland met andere EU-landen inzetten op strategische zelfstandigheid (niet te afhankelijk zijn van niet EU-landen zoals China). Ook wordt er gepleit voor Europese samenwerking op vlak van defensie. Tot slot zal Nederland Oekraïne “politiek, militair, financieel en moreel blijven steunen tegen de Russische agressie”.