Het zogeheten ReArm Europe plan, dat via leningen en versoepelde begrotingsregels EU-landen de ruimte moet geven om meer aan defensie uit te geven is vooral in ons land controversieel. Hoewel andere EU-landen, die traditioneel tegen gezamenlijke leningen zijn, voor defensie een uitzondering willen maken, floot de Tweede Kamer premier Schoof onlangs terug nadat hij in Brussel al akkoord was gegaan met de ‘kaders’ van het plan om Europa te herbewapenen. Hoewel Schoof na coalitieoverleg toch de ruimte krijgt om door te onderhandelen in Brussel, blijven de gezamenlijke leningen een heet hangijzer zo bleek in het Kamerdebat dinsdagavond.

Schoof werd teruggefloten middels een motie van JA21-Kamerlid Joost Eerdmans. De motie stelde dat Nederland niet akkoord moet gaan met de herbewapeningsplannen. De achterliggende gedachte: gezamenlijk lenen leidt mogelijk tot economische problemen en stelt Nederland direct of indirect verantwoordelijk voor landen die hun betaalverplichtingen niet nakomen. De motie kreeg steun van de PVV, NSC, BBB en de SP.

Voortmodderen

Maar andere partijen uitten gisteren kritiek op de motie, CDA-leider Henri Bontebal bijvoorbeeld: Hij spreekt over het contrast tussen Duitsland en Nederland. Hoewel onze Oosterburen traditioneel voorzichtig zijn met lenen, maken ze in deze uitzonderlijke geopolitieke tijd een uitzondering. “Besluitvaardigheid tegenover voortmodderen”, zegt Bontebal. “Eenheid tegenover verdeeldheid.”

Bontebal wil vooruit kijken, want: “In Europa is het op dit moment niet de discussie of lidstaten voor of tegen ReArm Europe zijn; de discussie is al een fase verder”, zegt hij. Volgens Bontebal moet het kabinet zich vooral afvragen wat de Europese herbewapeningsplannen betekenen voor de Nederlandse defensie-industrie. Hoe zorgen we ervoor dat al het geld niet in Frankrijk belandt, waar een aantal grote wapenproducenten gevestigd zijn.

Aan tafel

Ook de VVD, een van de coalitiepartijen, stemde tegen de motie van Eerdmans. De partij is tegen eurobonds, gezamenlijke leningen, maar wil Schoof niet op pad sturen zonder de mogelijkheid om met zijn collega’s in Brussel te onderhandelen. Het direct afwijzen van de herbewapeningsplannen is volgens VVD-leider Dilan Yesilgöz een slecht idee.

Ze benadrukt dat, hoewel er zorgen zijn over de financiële stabiliteit van dergelijke initiatieven, de veiligheid van Nederland op dit moment voorop moet staan. Het kabinet moet volgens haar in Brussel aan tafel kunnen zitten zonder belemmeringen van politieke moties die het onderhandelingsproces zouden kunnen verstoren.

Wat nu?

Premier Schoof is morgen opnieuw in Brussel. Zoals gezegd worden de plannen daar verder besproken, maar een definitief besluit lijkt nog even te duren. Schoof verzekert de Kamer dat als er een uitgewerkt plan ligt, de Kamer nog invloed heeft op het standpunt van Nederland om mee te doen of niet.