De Europese Unie staat voor een strategische keuze. De Nederlandse regering vindt dat de internationale ontwikkelingen Europa dwingen om de relaties met de wereldmachten China, Rusland en de Verenigde Staten tegen het licht houden. Dat zegt koning Willem-Alexander vandaag in de troonrede. Het kabinet lijkt zich daarmee voorzichtig aan te sluiten bij de woorden van de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen. Die zei vorige week in de ”Europese troonrede” in Straatsburg al dat het tijd wordt voor een Europese Defensie Unie.
Dat de koning Rusland en China bij naam noemt is geen verrassing. Opvallend is de verwijzing naar de relatie met de Verenigde Staten. Sinds de eenzijdige terugtrekking uit Afghanistan en de chaotische manier waarop die vorige maand plaatsvond, staat meer Europese strategische samenwerking hoog op de agenda in Brussel.
De koning maakt vandaag in Den Haag wel een duidelijk voorbehoud: ‘Trans-Atlantische samenwerking blijft de basis onder het Nederlandse veiligheidsbeleid’, zei hij. Maar hij voegt toe: ‘we zullen tegelijkertijd meer moeten investeren in Europees veiligheidsbeleid.’
Klimaatverandering
Het kabinet noemt de klimaatverandering het meest dringende probleem van onze tijd. Willem-Alexander roept in herinnering dat sinds de overstromingen deze zomer in Limburg het niet langer een abstract probleem is. Het kabinet trekt bijna 7 miljard euro extra uit om aan de eisen van het Urgenda-vonnis te voldoen en op korte termijn maatregelen te nemen die de uitstoot van CO2 moet reduceren.
Verder herhaalt de koning dat Nederland de Europese doelstelling voor 2030 graag verhoogt ziet van 49 naar 55%. Ons land steunt ook de Europese ambitie om in 2050 klimaatneutraal te zijn, maar dat doel halen is niet gratis: ‘Het is duidelijk dat de komende jaren extra inspanningen nodig zijn om deze aangescherpte doelstellingen te halen,’ aldus de Koning. Hij hoopt op economische kansen doordat op termijn Nederlandse kennis over duurzame technologie en waterveiligheid internationaal van waarde kan zijn.
Waardengemeenschap
De koning noemt in zijn negende troonrede uit zijn carrière de Europese Unie een waardengemeenschap die ‘fundamenteel’ is. Ongelijke behandeling op basis van ‘iemands leeftijd, huidskleur, geloof, geaardheid, geslacht of herkomst’, mag in Europa niet voorkomen. Het bewaken van de Europese rechtstaat is volgens hem een Europese prioriteit. Koning Willem-Alexander werd niet concreet, maar eerder zei Rutte over nieuwe Hongaarse wetgeving die ervoor moet zorgen dat kinderen geen informatie krijgen over homoseksualiteit, dat Hongarije zich moet aanpassen of anders niets in de Europese Unie te zoeken heeft.
Koning Willem-Alexander constateerde tot slot dat de prioriteit in de Europese Unie ligt bij het herstellen van de coronapandemie. Hij zei niets over de plannen die het demissionaire kabinet nog moet indienen bij de Europese Commissie om aanspraak te kunnen maken op het coronaherstelfonds.
