EU-lidstaten hebben besloten om de rookaroma’s niet meer toe te staan, op basis van onderzoek. De Europese voedselveiligheid waakhond (EFSA) deed onderzoek naar de smaakstoffen en concludeerde dat ze hoogstwaarschijnlijk schadelijke stoffen bevatten die kanker kunnen veroorzaken. Omdat de EU strenge regels heeft over voedselveiligheid is besloten om de smaakstoffen van de markt te halen. 

De vertegenwoordiging van de Europese Commissie in Den Haag helderde daarom op dat niemand bang hoeft te zijn dat de rookworst uit de schappen verdwijnt. Wel moeten producenten die de kunstmatige rookaroma’s gebruiken op zoek naar een gezonder alternatief. Producenten zijn tijdig op de hoogte gebracht dat deze beslissing eraan zat te komen. Om ervoor te zorgen dat niet ineens allerlei producten uit de schappen in de supermarkt worden gehaald, is er een overgangsfase van vijf jaar.

NSC onthutst

Dirk Gotink, lijsttrekker van NSC, vindt het belachelijk dat de rookaroma’s worden verboden. “Dit is de bijl aan de wortel van dat mensen Europa nog serieus nemen,” zei hij in Goedemorgen Nederland van WNL. Hij hekelt dat er helemaal niet is onderzocht of het eten van de rookaroma’s daadwerkelijk schadelijke effecten heeft. “Ze kunnen niet bewijzen dat het schadelijk is, dus zeggen ze maar: laten we het niet doen.” Gotink vindt voedselveiligheid wel een belangrijk onderwerp. “Maar laten we niet doen alsof Nederlanders vijf rookworsten per dag eten.”

Van oudsher werd eten gerookt om het langer houdbaar te maken. Met de komst van de vriezer en koelkast is dat niet meer nodig. Tegenwoordig eten we gerookt voedsel omdat we de smaak lekker vinden. Dat gebeurt bij worst, kip, vis, kaas, chips en sauzen. Traditioneel werd eten gerookt boven een vuur. Maar omdat er in rook ook allerlei stoffen zitten die kanker kunnen veroorzaken, gebruiken de meeste producenten tegenwoordig rookaroma’s.

Rookaroma’s worden gemaakt door hout te verbranden en de rook vervolgens te condenseren. De condensatie van de rook wordt vervolgens gezuiverd en gebruikt als rookaroma. Het bedrijf Unox in Oss maakt hun rookworsten op deze manier. De rookworsten van de Hema worden nog wel op de traditionele wijze gemaakt.

Waakhond

Volgens het Voedingscentrum kan je op de verpakking bij de lijst met ingrediënten zien of aan het product rookaroma’s zijn toegevoegd, of dat er vuur aan te pas is gekomen. Bij een product met rookaroma’s staat er ‘rookaroma’. Als een product boven een vuur is gerookt, staat er alleen ‘rook’.

Kunstmatige smaakstoffen worden altijd eerst uitvoerig getest op voedselveiligheid voordat ze op de markt komen. Na een bepaalde periode checkt de Europese voedselveiligheid-waakhond altijd of de desbetreffende smaakstoffen nog veilig zijn met de laatste wetenschappelijke inzichten. Vervolgens deelt de waakhond de uitkomsten van de tests met de Europese lidstaten en de Commissie. Die beslissen uiteindelijk of de smaakstoffen nog steeds op de markt mogen blijven of niet.