Met 44 zijn ze: de Europese agentschappen. Ze moeten de Europese regels uitvoeren. Zo gaat het in Nederland gevestigde Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) over de toelating van nieuwe medicijnen en vaccins. Europol houdt zich bezig met het opsporen van de internationale misdaad en de Europese Bankenautoriteit houdt toezicht op de banken.

Nederland heeft drie Europese Agentschappen; in Amsterdam EMA, en in De Haag zitten de instellingen die zich bezig houden met justitie- en opsporingszaken: Europol en Eurojust.

Jaarlijks duikt de Europese Rekenkamer in de boeken van die agentschappen. De bevindingen van dit jaar? Agentschappen doen te weinig tegen draaideurscenario’s. Dat zijn situaties waarin hooggeplaatste EU-ambtenaren overstappen naar een nieuwe functie in een bedrijf of lobbyorganisatie en omgekeerd.
Met name de overstap van enkele topambtenaren van de Europese Bankenautoriteit naar een bank, die door het agentschap wordt gecontroleerd, is niet volgens de regels.

“Wetgevers moeten aan de slag met deze waarschuwingen als ze belangenconflicten willen voorkomen. Niet enkel hun eigen reputatie, maar ook die van de EU als geheel kan hierdoor geschaad worden”, vertelt Rekenkamerlid Rimantas Šadžius. De organisaties krijgen het advies zorgvuldiger te zijn. Zo nam Europol personeel aan dat niet aan de regels voldeed omdat ze niet alle formulieren hadden ingevuld. Nieuw personeel kon daardoor aan de slag, terwijl ze eigenlijk niet geschikt waren, omdat ze in hun vorige baan te veel met in dit geval Europol te maken hadden gehad. De Rekenkamer spreekt van ‘draaideurpersoneel’: ze lijken wat anders te gaan doen, maar komen via de draaideur op bijna dezelfde plek terecht, alleen dan voor een andere organisatie.

Dat Europese agentschappen vaak beroep doen op tijdelijke werkkrachten, vormt volgens de Rekenkamer een extra groot risico op draaideurscenario’s. Doordat tijdelijke werknemers niet onder de strenge Europese draaideurregels vallen, ontstaat hier een soort juridisch vacuüm dat voor slechte controle zorgt.

En als de agentschappen wel controleren of nieuw personeel wel aan de regels voldoet, dan is er nooit sprake van controles of de banden echt zijn doorgesneden. Het moet van de Rekenkamer allemaal wat scherper.