Bij het ‘wat’ gaat het, volgens de uitnodigingsbrief die voorzitter António Costa aan de regeringsleiders heeft gestuurd, vooral over Oekraïne en de manier waarop de EU haar defensie organiseert. Wat dat betreft is er nog veel onduidelijk, ontdekte Costa tijdens zijn rondreis langs de diverse Europese hoofdsteden. Alle leiders hebben het over meer strategische autonomie – oftewel meer onafhankelijkheid voor Europa – maar denken over de uitvoering verschillend. Voor een land als Frankrijk betekent dat vooral productie in Europa, terwijl Nederland daar op zich niet tegen is, maar wél wil blijven handelen met landen buiten Europa.
De bedoeling is dat de leiders tijdens hun bijeenkomst in Kopenhagen afspreken dat er meer lijn komt in de politieke opvattingen over Oekraïne. “Voorspelbaar en betrouwbaar”, noemt Costa het. Niet teveel reageren op de waan van de dag (of uitspraken van president Donald Trump) maar heldere standpunten. Dat is overigens niet alleen een vraag die zal worden gesteld aan de regeringsleiders. Ook de chef Buitenland (Kallas) en de voorzitter van de Europese Commissie (Von der Leyen) moeten aangeven wat de concrete stappen zijn die ze de komende tijd gaan zetten.
Drie vragen
Costa wil antwoorden op drie belangrijke thema’s:
- Hoe kunnen we de gezamenlijke ontwikkeling van defensiecapaciteit versnellen? Kan het simpeler, meer gestandaardiseerd, zodat wapensystemen op elkaar aansluiten? En kan het voor de industrie voorspelbaarder, zodat die weet waar ze aan toe is?
- Hoe kunnen we landen aan de oostflank steunen? Wat is daarvoor nodig?
- Hoe krijgen we als Europa meer grip op de situatie? Wat moeten we doen om politiek meer dezelfde taal te spreken? En hoe krijgen de ministers van Defensie meer te zeggen?
Dat zijn de drie concrete punten, maar Costa wil meer. Zo wil hij dat de Europese leiders zich uitspreken over de onderhandelingen met Oekraïne over EU-lidmaatschap. De voorzitter van de Europese Raad heeft het over concrete stappen. Dat ligt gevoelig, aangezien bijvoorbeeld Hongarije zich vooralsnog verzet tegen de gesprekken. De hoop in Brussel is dat er na de verkiezingen van volgend jaar een nieuwe Hongaarse regering komt, waarmee wél zaken gedaan kan worden.
Ook wil Costa handen en voeten geven aan de opmerking die Ursula von der Leyen eerder maakte tijdens de State of the Union over de dronecoalitie. Uiterst actueel in Kopenhagen, waar afgelopen week plots een groot aantal drones het vliegveld verkende en gister nog een luchtmachtbasis. Naast alle militaire afspraken moet de EU wat hem betreft vasthouden aan de sancties en nieuwe sancties ontwikkelen – net zo lang tot Rusland zich terugtrekt uit Oekraïne.
Deze week is trouwens een informele top. Conclusies worden niet getrokken; die komen pas eind oktober, als de leiders elkaar formeel ontmoeten in Brussel.
