De cijfers liggen op tafel. Het nieuwe Europa, de EU van Von der Leyen kan gebouwd worden. Maar de presentatie is onder stoom en kokend water tot stand gekomen. Het was al met al chaotisch afgelopen woensdag in Brussel, waarbij Europarlementariërs duimen zaten te draaien, journalisten verkeerde gegevens kregen en het vervolgens boze reacties regende.
Von der Leyen, die normaal gesproken de regie strak in handen wil houden, was heel even de grip kwijt deze week. Ze had met een handvol vertrouwelingen de begroting voor de komende zeven jaar (ingaande in 2028) voorbereid. Er circuleerden wel kladversies van de voorstellen door de stad, maar nooit het volledige pakket. Dat is lastig voor journalisten, maar helemaal voor de andere departementen en de Eurocommissarissen. En dus werden er op het laatste moment door een aantal Eurocommissarissen veel vragen gesteld, waardoor de presentatie keer op keer uitgesteld moest worden.
Onbespreekbaar
Minister Heinen van Financien vindt dat Nederland al heel veel geld betaalt aan de EU. “Wij willen een verbetering zien in onze nettobetalerspositie”, liet hij weten. Oftewel, we willen de huidige afdrachtskorting niet alleen behouden, het moet zelfs iets meer worden. En eigen middelen voor de EU zijn prima, zolang het maar niet ten koste gaat van geld dat nu naar de Nederlandse schatkist vloeit. En gezamenlijke schulden zijn onbespreekbaar voor Nederland.
Of het een achterhoedegevecht is, zal de komende twee jaar blijken, want zo lang heeft de EU nog voordat de nieuwe begroting wordt vastgesteld. De politieke discussie zal zich de komende tijd vooral toespitsen op de vraag of er inderdaad geld bij de boeren weggehaald kan worden. En of er meer beschikbaar is voor defensie en industrie. De Hongaarse leider Orbán, nooit te beroerd om een discussie op scherp te zetten, liet al weten dat de boeren moeten betalen voor de oorlog in Oekraïne. Maar er is ook kritiek onder meer uit Duitsland, waar ze vooral vallen over de plannen voor een Europese belasting. Ze vrezen dat er straks helemaal geen bedrijven meer over zijn. De bedoeling is juist dat er meer Europese bedrijven komen.
Waarschuwing
Eurocommissaris Séjourné wil een nieuw fonds voor het concurrentievermogen. In de wandelgangen het Draghi-fonds genoemd. Een pot met geld voor ondernemingen die investeren in wat heet de nieuwe economie; van klimaat tot defensie. In die pot zit ruim 400 miljard euro. De Nederlandse ambassadeur Kleiweg bij de Europese Unie, sprak na de presentatie tijdens een openbare bijeenkomst namens het kabinet en vertelde dat het mooie plannen zijn. Maar het moet wel anders, zo was zijn waarschuwing. Zo niet “dan bereiken we geen akkoord.”