Zo willen de zuidelijke landen dat er niet alleen naar gevaren uit het Oosten wordt gekeken. Italië, Griekenland en ook Cyprus vinden de fixatie op Rusland soms iets teveel van het goede. “We hebben heel veel grenzen”, zo zei de Italiaanse premier Meloni.
Niet alleen de grenzen stonden ter discussie, ook de manier waarop het grondgebied bewaakt moet worden. Om te beginnen is er wrevel omdat veel landen (waaronder Nederland) vinden dat bewaking van de buitengrenzen in feite een NAVO-taak is. Tijdens de vergadering kreeg de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, te horen dat Brussel vooral actief moet zijn op het terrein van de financiering.
Komt er een droneplan?
Ja dat is wel de bedoeling, alleen hoe het gaat heten en wat het precies behelst is nog onduidelijk. Van dronemuur, antiraketschild tot ruimteschild; alle termen zijn gevallen maar nog niks is vastgesteld. “Het moet op de juiste manier gebeuren”, zei de Deense voorzitter van de vergadering Mette Frederiksen na afloop. De Finse president Alexander Stubb roept op om vooral kalm te blijven, terwijl de Duitse bondskanselier Merz zegt dat het geen oorlog is: “we leven in grijs gebied, het is ook geen vrede.”
Zet daar de uitspraak van de Franse president Macron naast over de drones en het wordt helder dat Europa niet hetzelfde denkt: “We moeten niet vergeten dat een schending van het luchtruim door militaire vliegtuigen, drones of gevechtshelikopters kan worden gezien als een oorlogsdaad. Het staat gelijk aan het verplaatsen van tanks en soldaten naar het grondgebied van een buurland zonder hun toestemming. Dit is uiteraard onaanvaardbaar”, aldus de Franse president.
En nu?
Op naar de volgende top. Op 22 en 23 oktober komen de leiders in Brussel elkaar weer tegen. Tijdens die bijeenkomst moeten knopen worden doorgehakt, volgens de voorzitter van de Europese Raad António Costa. De Portugees noemt het een beslissende top. Hij heeft het dan ook over het geld dat de EU aan Oekraïne wil geven.
Op tafel ligt nog steeds het plan om van de bevroren Russische financiële tegoeden geld te gebruiken voor Oekraïne. Dat geld zou formeel niet worden onteigend, maar vervangen door obligaties. In theorie zouden de Russen na afloop van de oorlog hun geld terugkrijgen, maar pas als Moskou herstelbetalingen aan Oekraïne heeft voldaan. Juridisch ingewikkeld, maar volgens een meerderheid van de EU-lidstaten wel haalbaar.
Verzet komt uit België. Daar is Euroclear gevestigd, de financiële instelling die de tegoeden beheert. Euroclear maakt winst op de Russische activa en betaalt daarover jaarlijks zo’n 1,3 miljard euro belasting. Premier Bart de Wever wil dat zijn land daarvoor wordt gecompenseerd. Nederland steunt dat standpunt: volgens premier Dick Schoof moeten de risico’s en lasten eerlijk verdeeld worden. Ook de Franse president Macron wil dat België niet de dupe wordt en wil bovendien dat als de Russen tegenmaatregelen nemen die door alle EU-lidstaten worden opgevangen.
