De eerste zaak, aangespannen door Climate Action Network (CAN) Europe en het Global Legal Action Network (GLAN), richt zich op de klimaatdoelstellingen van de EU voor 2030. Volgens de eisers is de huidige doelstelling van 55 procent reductie in broeikasgasemissies ten opzichte van 1990 onvoldoende. Ze pleiten voor een verhoging naar 65 procent. Dat percentage is volgens hen meer in lijn is met de laatste wetenschappelijke inzichten en de verplichtingen onder het Parijsakkoord.
Parallel aan deze zaak hebben Fossielvrij NL en andere Europese organisaties, waaronder Dryade en Protect our Winters Austria, een tweede rechtszaak aangespannen. Hun kritiek richt zich op de beslissing van de Europese Commissie om bepaalde vliegtuigen en schepen op te nemen in de EU-taxonomie, een classificatiesysteem voor groene investeringen.
Greenwashing
Maar volgens de milieuorganisaties leidt de huidige indeling tot ‘greenwashing’. Ze wijzen bijvoorbeeld op cruiseschepen die op vloeibaar aardgas (LNG) varen en vliegtuigen die kerosine mengen met andere brandstoffen. Hoewel deze als ‘groen’ worden bestempeld, stellen de organisaties dat ze nog steeds een aanzienlijke klimaatimpact hebben. Het doel van Fossielvrij NL is dan ook helder: de Commissie dwingen cruiseschepen en vliegtuigen van de groene lijst te halen.
De taxonomie is bedoeld om duurzame investeringen te stimuleren. Zo baseren banken hun investeringen ook steeds meer op de taxonomie omdat veel beleggers vragen om duurzamere portfolio’s. Volgens de Commissie zou er ondertussen al 440 miljard euro zijn geïnvesteerd in bedrijven gelinkt aan de taxonomie. Zo’n groen label maakt het voor bedrijven ook makkelijker om geld te vinden en betere rentes te krijgen. En juist daar wringt de schoen voor Fossielvrij NL. De organisatie argumenteert dat bedrijven daardoor nu ook makkelijker aan geld kunnen komen om nieuwe vliegtuigen en cruiseschepen mee te bouwen.
De rechtszaken onderstrepen hoe klimaatrechtspraak steeds belangrijker wordt als middel om overheidsbeleid te beïnvloeden. Nederland heeft hierin al ervaring met de Urgenda-zaak, waarbij de overheid via de rechter werd gedwongen tot ambitieuzer klimaatbeleid. De huidige Europese zaken vormen zo een voortzetting van deze strategie op internationaal niveau.
Verder in de nieuwsbrief Democratie en Rechtsorde deze week: een terugblik op de arresten (de Europese rechter werkte tijdens de zomer gewoon door), Nederland loopt achter bij de uitvoering van EU-richtlijnen en Ursula von der Leyen vindt te weinig vrouwelijke Eurocommissarissen. Abonneer je hier op onze nieuwsbrief.