Het wordt koorddansen voor Wopke Hoekstra (CDA), wanneer hij straks verhoord wordt door het Europees Parlement. Uiteindelijk zijn het de Europarlementariërs die in moeten stemmen met zijn positie als nieuwe Eurocommissaris, nu Frans Timmermans vertrokken is. Dat kan enkel als de commissie Juridische zaken in het Europees Parlement niet van tevoren al belangenverstrengeling constateert. Dan is het meteen voorbij.
Maar laten we ervan uitgaan dat onze voormalige minister van Buitenlandse Zaken alles netjes op orde heeft en ergens de komende weken voor het Europees Parlement verschijnt. Wat staat hem daar te wachten en hoe vindt hij de juiste balans?
Want balanceren wordt belangrijk. Europarlementariër Bas Eickhout (GroenLinks) legde het onlangs al uit aan de NOS. Als Hoekstra te veel toegeeft aan de eisen van de Europese sociaaldemocraten (S&D) en de Groenen schopt hij de Europese christendemocraten (EVP) en de conservatieven tegen het zere been. Geeft hij te veel toe aan die laatsten, dan is hij de steun van de Europese sociaaldemocraten en de Groenen kwijt. En als we naar de zetelaantallen kijken van alle Europese fracties, is het duidelijk dat hij er niet komt met alleen de steun van één kant.
Ambitieuze klimaatplannen
Frans Timmermans laat een behoorlijke klimaatagenda achter. Hij is de vader van de Europese Green Deal. Een wettenpakket dat Europa in 2050 klimaatneutraal moet maken. Hoewel het merendeel van die wetgeving onder de hoede van Eurocommissaris Šefčovič gaat vallen, krijgt Hoekstra een deel van de klimaatportefeuille.
Europarlementariër Mohammed Chahim (PvdA) wil van Hoekstra loyaliteit zien aan die Europese klimaatdoelstellingen. Hij en zijn partij zijn bezorgd over de houding van de EVP-fractie in het Europees Parlement. Daar zit ook het CDA bij. De fractie verzette zich hevig tegen de natuurherstelwet de afgelopen maanden en “heeft er alles aan gedaan die natuurherstelwet te saboteren”, zegt Chahim. Zijn partij wil dat Hoekstra nadrukkelijk afstand neemt van de positie van zijn fractie.
Ook Anja Hazekamp, Europarlementariër namens de Partij voor de Dieren, maakt zich daar zorgen over. “Hoekstra is een voormalige Shell-medewerker en lid van een partij die systematisch probeert om maatregelen voor natuurbescherming en natuurherstel te saboteren”, aldus Hazekamp. “Dat past niet”, vindt ze. Volgens Hazekamp ziet Hoekstra de urgentie van het klimaatprobleem niet en kan hij onmogelijk een geloofwaardig klimaat-Eurocommissaris zijn.
Realistisch klimaatbeleid
Aan de andere kant staat Europarlementariër Bert-Jan Ruissen (SGP). Ruissen verzette zich, samen met Europarlementariërs Esther de Lange (CDA) en Jan Huitema (VVD), onlangs nog sterk tegen de natuurherstelwet, het laatste stokpaardje van Timmermans. Het vertrek van Timmermans is voor hem dus verre van een drama. Een nieuwe Eurocommissaris die net zo streng is, is niet gewenst.
Ruissen vindt dat Hoekstra in moet zetten op een realistisch en zorgvuldig EU-klimaatbeleid. “Het heeft geen zin om groen te doen als veel inwoners daardoor rood komen te staan”, aldus Ruissen. Hij moet daarom precies in het midden kunnen staan. “Hij moet heel diplomatiek de belangen afwegen en compromissen zoeken tussen klimaat en economie”, denkt Ruissen. Te veel overlaten aan de wil van de Europese Commissie is voor Ruissen een struikelblok. Hij wil niet dat Hoekstra meer bevoegdheden aan Brussel overdraagt.
Hoorzitting
Chahim wil tijdens de hoorzitting in ieder geval garanties zien en het is maar de vraag of Hoekstra die kan leveren. Zijn eigen partij wil immers dat hij de voet van het gaspedaal haalt. Terwijl zijn critici ermee dreigen hem niet te steunen, tenzij ze harde toezeggingen krijgen.
Wanneer de hoorzitting plaatsvindt, is nog niet duidelijk. Het is eerst aan de fractieleiders van het Europees Parlement om te bepalen welke commissie in het Europees Parlement de hoorzitting gaat organiseren. In de Brussel gaat men er al vanuit dat het de milieucommissie gaat zijn, maar de landbouwcommissie schijnt ook een vinger in de pap te willen. Dat zou volgens Ruissen in ieder geval een goede zaak zijn.
Voordat de hoorzitting kan plaatsvinden, moet ook nog de commissie Juridische zaken zich buigen over Hoekstra. Het is hun taak om uit te zoeken of er sprake kan zijn van belangenverstrengeling. Dat heeft eerder als eens roet in het eten gegooid. In 2019 werden twee kandidaten uit Roemenië en Hongarije nog weggestuurd.
