GroenLinks-PvdA kiest voor een sterk en democratisch Europa, zo schrijft de partij in haar concept verkiezingsprogramma in aanloop naar de verkiezingen voor de Tweede Kamer.
Plannen genoeg: er moet meer macht komen voor het Europees Parlement, de veto’s in de Raad moeten worden beperkt. De klimaatmaatregelen moet worden opgeschaald en we moeten meer geld Europees kunnen lenen.
‘De EU is in een onveilige wereld belangrijker dan ooit voor onze veiligheid, welvaart en welzijn’, schrijft de partij in het hoofdstuk over Europese zaken. Volgens GroenLinks-PvdA moet Europa worden hervormd. Het moet besluitvaardiger. Ook moet er in Europa alleen plaats zijn voor democratieën. ‘Als lidstaten de democratie niet respecteren, trekken we hun financiering en stemrecht in.’ Momenteel loopt binnen de EU een discussie over het intrekken van het Hongaarse stemrecht, maar daarvoor is vooralsnog geen steun van de benodigde 22 lidstaten.
Daarnaast wil de partij het Europees Parlement versterken als medewetgever en controleur van de Europese Commissie, ook op terreinen waar het nu nog nauwelijks zeggenschap heeft, zoals belastingen en buitenlands beleid. GroenLinks-PvdA pleit bovendien voor een zogeheten sociale vooruitgangsclausule in de Europese verdragen. Daarmee zouden sociale en publieke belangen voorrang krijgen, met regels tegen bijvoorbeeld uitbuiting van arbeidsmigranten en gelijke beloning voor hetzelfde werk.
Strenger klimaatbeleid
Ook wijdt het verkiezingsprogramma uit over de Europese meerjarenbegroting. Volgens Groenlinks-PvdA is een meer gefocuste EU-begroting nodig. De partij vindt nieuwe inkomstenbronnen of gemeenschappelijke schulden geen taboe.
Op klimaatgebied legt de partij de lat hoger dan de huidige Europese afspraken. Waar Brussel mikt op 55 procent minder uitstoot in 2030, wil GroenLinks-PvdA 65 procent reductie. In 2040 moet de Nederland volledig klimaatneutraal zijn. Grote vervuilers moeten meer gaan betalen, fossiele subsidies moeten verdwijnen en de Nederlandse CO₂-heffing moet overeind blijven.
Defensie
GroenLinks-PvdA zegt zich te committeren aan de verhoging van het defensiebudget van 3,5 procent van ons nationale inkomen vanwege ‘Russische agressie en de noodzaak om ons onafhankelijker te maken van de Verenigde Staten’. Opvallend is dat de partij niet de afgesproken NAVO-norm van vijf procent noemt. Het hogere defensiebudget gaat, wat GroenLinks-PvdA betreft, gepaard met investeringen in de verzorgingsstaat en verduurzaming. ‘We betalen de hogere defensie-uitgaven niet met bezuinigingen op zorg, onderwijs, sociale zekerheid en pensioenen’, aldus het programma.
De rol van Europese samenwerking in defensie moet ook groter, vindt de partij. De integratie van de krijgsmacht wil de partij voortzetten, maar het blijft een nationale bevoegdheid. Ook wil GroenLinks-PvdA bouwen aan een onafhankelijke Europese defensie-industrie. Bovendien pleit de partij voor een veiligheidspact met Oekraïne waarmee het voorsorteert op een EU-lidmaatschap van dat land.
Niet alleen op gebied van defensie moet Europa de afhankelijkheid van de Verenigde Staten verminderen, ook moet de digitale infrastructuur onafhankelijk worden. Ze pleiten voor een heffing op ‘niet-Europese Big Tech bedrijven’. Over de handelsovereenkomst met de Verenigde Staten schrijft GroenLinks-PvdA dat het onacceptabel is dat de Europese Commissie buigt. De partij zegt zich in te zetten voor een onafhankelijker Europa met goede banen en een schone economie.
Asiel en migratie
Over asielmigratie schrijft de partij dat de nationale asielwetgeving gebaseerd moet zijn op het EU asiel- en migratiepact. Dat betekent: zorgvuldige procedures aan de buitengrens, effectieve terugkeer van wie uit een veilig land afkomstig is en evenredige verdeling over de lidstaten van wie kansrijk is. De linkse partij zegt te willen investeren in gelijkwaardige partnerschappen en duidelijke afspraken met landen buiten de EU. Over arbeidsmigratie schrijft GroenLinks-PvdA dat de kosten en baten daarvan niet eerlijk verdeeld zijn. Het wil ‘de economie zo inrichten dat de vraag naar arbeidsmigratie in laagbetaalde banen afneemt.’
Uitbreiding van de EU is welkom, mits landen voldoen aan de criteria op het gebied van democratie, rechtsstaat en mensenrechten. Kandidaat-lidstaten moeten daarbij steun krijgen, zowel uit Brussel als via Nederlandse programma’s.
Op het partijcongres van 27 september stellen de leden het definitieve verkiezingsprogramma vast.
