“De inflatie blijft naar verwachting te lang te hoog. We hebben daarom dan ook besloten om de rentetarieven van de ECB met 50 basispunten te verhogen”, vertelt ECB-voorzitter Christine Lagarde. 

Maand na maand al verhoogde de ECB de rente om de uit de pan gierende inflatie te drukken. De renteverhoging van donderdag was eigenlijk ook al een maand geleden aangekondigd. Toch was het gezien de paniek op de financiële markten niet vanzelfsprekend dat de ECB door zou zetten met de renteverhogingen. 

Aftroeven

Het is immers mede door de stijgende rente dat op één week tijd de Amerikaanse Silicon Valley Bank en het Zwitserse Credit Suisse in elkaar klapten. “Door het eerdere lage rentebeleid en het gratis geld namen banken onverantwoorde risico’s”, vertelt JA21-Europarlementariër in de grote vergaderzaal in Straatsburg.

Silicon Valley Bank was dé bank van de Amerikaanse techindustrie. Maar daar kwam plots verandering in. Alles wat er voor nodig was om de markten volledig in paniek te doen raken, was een bericht dat de bank een kapitaalverhoging zou uitvoeren om grote verliezen op te vangen. Klanten vertrouwden het niet en haalden massaal hun geld weg. 

Credit Suisse kwam deze week in een gelijkaardig scenario terecht toen bleek dat de bank door gerommel met de boekhouding haar financiële gezondheid te rooskleurig had voorgesteld.

De markten zijn huiverig dat de malaise bij Silicon Valley Bank en Credit Suisse kan overslaan naar banken binnen de Europese Unie. Via interbancaire leningen en investering in elkaar zijn banken immers vaak verbonden. Door deze smetvrees van de markten donderde bijvoorbeeld ook het aandeel van ING al fors in elkaar. Het is geleden van de financiële crisis in 2008 dat er bankencrashes van dit formaat hebben plaatsgevonden.

In de tussentijd proberen de verschillende EU-kopstukken elkaar af te troeven in het geruststellen van de markten. Zo zei Eurocommissaris voor Economie Paolo Gentiloni eerder deze week dat Silicon Valley Bank echt maar “heel, heel, héél lichtjes” aanwezig was in de EU en het risico op besmetting dus klein is. Ook Lagarde vertelt vandaag dat “de bankensector in het eurogebied schokbestendig is, met sterke kapitaal- en liquiditeitsposities”.

Duivels dilemma

Voor de ECB veroorzaakt de financiële onrust een duivels dilemma. Enerzijds zouden de centrale bankiers kunnen beslissen om de rente, die aan de oorzaak van de bankencrashes lag, niet verder te verhogen en de markten hun gelijk te geven. Anderzijds zouden de markten dit kunnen interpreteren als een teken dat de ECB zich ook zorgen maakt over EU-banken. Als beleggers hierdoor ook hun geld bij EU-banken beginnen weg te halen slaat de vlam helemaal in de pan. 

Hoogeveen is in elk geval al voorstander van verdere renteverhogingen: “We moeten doorgaan met het onder controle krijgen van inflatie, de dief van de gewone man.”

De belastingbetaler betaalt

Lagarde geeft ook aan dat de ECB klaarstaat om “indien nodig liquiditeitsondersteuning te verstrekken aan het financiële stelsel van het eurogebied”. In andere woorden: als er ook binnen de EU banken dreigen om te vallen, is de ECB bereid om ze financieel te hulp te schieten.

Dat is opvallend omdat landen na de financiële crisis van 2008 hadden afgesproken om niet meer van die zogenaamde bail outs uit te voeren. Die financiële crisis werd immers mede veroorzaakt doordat banken te veel risico namen omdat ze wisten dat de centrale bank hun wel zou komen redden, zou er op een dag stront aan de knikker zijn.

Volgens de Financial Times zouden verschillende Europese autoriteiten achter de schermen ook juist bijzonder kritisch zijn geweest op de Amerikanen. Dat Amerikaanse autoriteiten Silicon Valley Bank dit weekend nog te hulp schoten met de nodige zakken geld zou over de oceean “totale onkunde” zijn genoemd. 

Ook de Zwitserse centrale bank liet vandaag weten Credit Suisse met 51 miljard euro te stutten. Wederom dreigt de belastingbetaler op te draaien voor het financiële bloedbad dat de banken zelf aanrichtten.

Wil je graag op de hoogte blijven van Nederlandse en Europese ontwikkelingen op het vlak van financiën en economie? Abonneer je op onze wekelijkse nieuwsbrief De week van de euro