De Europese Unie moet eerder signalen van fraude herkennen. Dat kan door goed te controleren of er geen sprake is van belangenverstrengeling. Maar de procedures, de regels worden vaak niet nageleefd, waardoor het lastig is om vast te stellen of al het geld in de zogenoemde landbouw- en cohesiefondsen wel rechtmatig is uitgegeven. Tot die conclusie komt de Europese Rekenkamer.

Belangenconflicten worden ze genoemd in het rapport over de subsidies. De Europese Rekenkamer onderzocht de geldstromen in vier EU-lidstaten; Duitsland, Hongarije, Malta en Roemenië. Aanleiding zijn de aanhoudende berichten over fraude, waarbij vriendjes en familieleden onterecht subsidie zouden ontvangen.

Belangenconflicten

Feit is dat niet alles volgens de regels verloopt, zegt de Europese Rekenkamer. Zo gebruiken lidstaten bij controles vaak verklaringen van belanghebbenden. Die verklaringen kunnen echter onbetrouwbaar zijn. Zo zou een ambtenaar op papier aan kunnen geven dat hij of zij geen banden heeft met een aanvrager van subsidie. Daarmee kan de ambtenaar nader onderzoek voorkomen.

Of die verklaringen vervolgens kloppen, is volgens de Europese Rekenkamer moeilijk te controleren. Dat komt door administratieve rompslomp, er komt heel wat papierwerk bij kijken. Maar ook de Europese wetten over gegevensbescherming zitten een goede controle in de weg. Je mag niet zomaar in gegevens kijken of mensen familie van elkaar zijn.

Onderzoek beperkt zich meestal tot grote overheidsopdrachten, terwijl de kleine knoeiers vaak de dans ontspringen, zo luidt de conclusie. Soms loopt iemand wel tegen de lamp zoals in Roemenië, waar een Roemeense boer Europees geld kreeg om andere teelten uit te proberen. De man was enige aandeelhouder, en gunde vervolgens alle opdrachten aan bedrijven waar hij ook de enige eigenaar van was.

Advies

De Europese Rekenkamer vindt dat de Europese Commissie ervoor moet zorgen dat lidstaten makkelijker informatie kunnen uitwisselen over de manier waarop ze belangenverstrengeling opsporen. Daarnaast moeten er duidelijke regels opgesteld worden over hoe en wanneer belangenconflicten gemeld moeten worden aan de Commissie.

De Rekenkamer deed vooral onderzoek naar belangenconflicten bij landbouwfondsen. Landbouw is nog steeds een van de meest gesubsidieerde sectoren binnen de EU.