Een gebrek aan transparantie: dat is wat de Europese Ombudsman, die toeziet op het bestuur van de EU-instellingen, vaststelde toen ze documenten opvroeg met de contactmomenten tussen de Europese Commissie en de tabakslobby. De Commissie blijkt slechts zeer beperkt gegevens te publiceren over vergaderingen met vertegenwoordigers van de tabaksindustrie. 

Transparantie

Toch ondertekende de Europese Unie in 2004 de Kaderovereenkomst voor de bestrijding van tabaksgebruik (FCTC). Onder dit verdrag van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) maakten 168 landen afspraken over tabakspreventie. Ook stelt de overeenkomst dat beleidsmakers zo transparant mogelijk moeten zijn over hun vergaderingen met tabakslobbyisten. De Ombudsman zegt dat de Europese Commissie dat niet doet.

De Ombudsman benadrukt vooral het feit dat de Europese Commissie geen gegevens publiceert van contacten tussen ondergeschikte Commissieambtenaren en tabakslobbyisten. Enkel de vergaderingen van topambtenaren en Eurocommissarissen met de tabaksindustrie zouden openbaar zijn. Het directoraat-generaal Gezondheid, een soort ministerie op EU-niveau, is de enige instantie binnen de Commissie die wel de gegevens van al haar medewerkers publiceerde.

Minimum

Bovendien stelt de Kaderovereenkomst voor de bestrijding van Tabaksgebruik dat beleidsmakers de contacten met tabakslobbyisten tot het minimum moeten herleiden. Enkel wanneer dit absoluut noodzakelijk is, als er bijvoorbeeld nieuwe tabakswetgeving aankomt, zijn deze contacten nog toegestaan. De Ombudsman vraagt zich ten zeerste af of de Europese Commissie zich daar wel aan houdt. Zo zou de Commissie niet op voorhand afwegen of een bepaalde vergaderingen met de tabakslobby wel absoluut noodzakelijk is.

Tot slot concludeert de Ombudsman dat de Commissie niet altijd notulen bijhoudt van de vergaderingen. “Hierdoor is het moeilijk om in te zien of de Commissie geen afspraken maakt die een gevaar voor de volksgezondheid kunnen opleveren”, schrijft O’Reilly.

Niets veranderd

Een onderzoek uit 2016 van de Ombudsman hekelde al exact hetzelfde gebrek aan transparantie. In de tussentijd zou er dus niets veranderd zijn in de omgang van de Commissie met tabakslobbyisten. “Dat de Commissie weigerde op mijn kritiek in te gaan, komt neer op wanbeleid”, aldus O’Reilly.

De Europese Commissie krijgt nu drie maanden de tijd om te antwoorden op de brief van de Ombudsman.