Nederland kijkt niet genoeg naar hormoonverstorende stoffen in pesticiden. Deze stoffen zijn schadelijk voor gezondheid van insecten, maar ook voor mensen. Zo hebben ze een negatief effect op de vruchtbaarheid en verhogen ze het risico op sommige ziektes zoals bepaalde kankers en Parkinson. Het Europees Hof in Luxemburg tikt Nederland op de vingers en wil dat ons land strenger gaat controleren.

Het Europees Hof heeft vastgesteld dat het de Nederlandse pesticidewaakhond, het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb), nieuwe pesticides grondig moet onderzoeken op alle schadelijke effecten.

Als Nederland nieuwe bestrijdingsmiddelen toelaat, moet het voorrang geven aan “de bescherming van mens, dier en milieu boven de verbetering van de teelt van planten,” zegt het Hof. Het Ctgb zal haar onderzoeksbeleid dus moeten aanpassen.

Grote overwinning

De uitspraak (hier en hier te lezen, red.) volgt op een zaak aangespannen door PAN Europe, een organisatie die strijdt tegen de toelating van nieuwe chemische bestrijdingsmiddelen. Zij stapten in 2020 naar de Nederlandse bestuursrechter omdat zij het niet eens waren met de Nederlandse goedkeuring van drie nieuwe bestrijdingsmiddelen. Die wendde zich vervolgens tot het Europees Hof.

Deze middelen, Pitcher, Closer en Dagonis geheten, zouden bestaan uit een “cocktail van werkzame stoffen” die schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid van mens en dier, vooral op het gebied van de vruchtbaarheid. De beslissing van het hof wordt door PAN Europe dan ook gezien als een grote overwinning. Volgens de organisatie zal het oordeel flinke gevolgen hebben voor de werkwijze van het Ctgb.

Duik in het diepe:
Closer is een insectendodend middel dat is toegestaan voor de teelt van aardappelen en een aantal koolgewassen. Ook mag het gebruikt worden in de ‘bedekte teelt’ (dus bijvoorbeeld in kassen) van vruchtgroenten zoals tomaten, aubergines en courgettes, en bloemen. Dagonis is een ‘fungicide’ en beschermt groentegewassen tegen schimmels. Pitcher is ook een fungicide en wordt gebruikt tegen schimmelziektes in de bloembollenteelt.

“Het beleid van het Ctgb kwam in de praktijk soms neer op een onderzoek waarbij de belangrijkste schadelijke effecten werden genegeerd”, schrijft PAN Europe.  “Bovendien werden moderne wetenschappelijke inzichten niet altijd gebruikt. Het Ctgb zal haar onderzoeksbeleid flink moeten aanpassen.”

Verduidelijking

Deze uitspraak heeft ook bredere implicaties voor de beoordeling van pesticiden in de hele Europese Unie. Het Europees Hof geeft nationale waakhonden meer ruimte om af te wijken van beoordelingen van andere lidstaten. Ook benadrukt zij dat er beoordeeld moet worden op basis van de meest recente wetenschappelijke kennis.

Het Ctgb reageert echter dat de uitspraak niet zozeer een afstraffing is, maar eerder een verduidelijking van de “Europese kaders”. Ze benadrukken dat ze zich altijd aan de regels hebben gehouden en dat de uitspraak vooral “helpt” bij het interpreteren van de complexe Europese regels.

Meer werk

Hoewel de uitspraak niet direct de toelating van pesticiden zoals Closer, Dagonis en Pitcher herroept, zal het Ctgb nu meer tijd en middelen moeten investeren in het grondig beoordelen van de effecten van deze middelen. Dat geven ze zelf ook toe. “Wat een eerste analyse al wel laat zien, is dat het naar verwachting meer werk gaat opleveren.”