De plannen lagen er al, maar na een stemming in de begrotingscontrolecommissie van het Europees Parlement is het nu definitief: er komt een nieuwe werkgroep, in het Brusseliaans: de ‘Scrutiny Working Group on NGO Financing’. Die werkgroep gaat zich buigen over contracten tussen de Europese Commissie en ngo’s.

Het doel: misstanden opsporen en zorgen voor meer transparantie. Althans, dat is de interpretatie van NSC. Europarlementariër Dirk Gotink (NSC) wordt namelijk co-voorzitter. Maar niet iedereen is blij met het initiatief. D66-Europarlementariër Gerben-Jan Gerbrandy ziet de nieuwe werkgroep vooral als een middel om maatschappelijke organisaties “het leven zuur te maken”.

Hoe begon het?

Begin dit jaar kwamen ngo’s – vooral milieuorganisaties – onder vuur te liggen. Volgens uitgelekte contracten zou de Europese Commissie milieuorganisaties betalen om eigen beleid te promoten in het Europees Parlement. “Schaduwlobbyen”, noemde Gotink dat toen. Volgens Europarlementariërs van de christendemocratische EVP-fractie mag dat niet gebeuren.

Ngo’s ontkenden de aantijgingen en de NOS deed onderzoek. Conclusie: het ging niet om ‘opdrachten’, maar om strategieën die ngo’s voorstelden en waarvoor ze subsidie kregen. De Commissie ging daarmee akkoord. Wel gaf ze toe dat sommige strategieën ongepast waren.

Tegenstand

In de begrotingscontrolecommissie – de groep Europarlementariërs die zich over de Europese portemonnee buigt – probeerde de Groenen-fractie de oprichting van de nieuwe groep nog tegen te houden. Dat lukte niet: hun voorstel werd met achttien tegen twaalf stemmen verworpen.

Gerbrandy, die zelf in die commissie zit, vindt het maar niks. “Dit is een actie om verenigingen in Europa monddood te maken”, zegt hij. “Miljoenen mensen zetten zich in voor zachte belangen die anders geen stem hebben. Zowel voor zaken waar ik het mee eens ben als oneens ben. Dat moet ook niet uitmaken; iedereen moet een stem hebben in Europa.”

Wat nu?

Ngo’s of het maatschappelijk middenveld onderuit halen is niet het doel van de nieuwe werkgroep, zegt NSC. Gotink zei in een eerder debat: “Het gaat mij om het borgen van de scheiding der machten en de integriteit van de wetgeving. Transparantie is daarbij essentieel. We moeten weten of dit soort praktijken ook op andere terreinen voorkomt.” De werkgroep kijkt ook naar contracten met bedrijven.