De criminele onderwereld stond op zijn kop in 2020. De Franse politie had samen met Nederlandse deskundigen berichtencommunicatiedienst EncroChat gekraakt. Het bedrijf leverde speciale telefoons om versleuteld mee te communiceren. Criminelen maakten van deze telefoons massaal gebruik om te communiceren zonder dat de autoriteiten konden meeluisteren. Alleen al in Nederland zou de verkoop van de telefoons 56 miljoen euro hebben opgeleverd.

Nederlandse en Franse rechercheurs onderschepten berichten die leidden tot de inbeslagname van zo’n 100.000 kilo cocaïne, 30 miljoen pillen en 900 miljoen euro zwart geld. Wereldwijd werden op basis van deze berichten duizenden mensen gearresteerd.

Europol

Zo ook in Duitsland. Via Europol, het EU-agentschap dat nationale politiediensten steunt in de bestrijding van zware criminaliteit, kon het Duits Openbaar Ministerie informatie opvragen die leidde tot een rechtszaak tegen drugscriminelen. Alleen: een Duitse rechter twijfelde of de Duitse politie zomaar gebruik mocht maken van informatie die de Nederlanders en de Fransen hadden verzameld. De Duitse rechter verwees de zaak door naar het Europees Hof in Luxemburg.

Abonneer je nu op de nieuwsbrief Democratie & Rechtsorde

Het probleem zat met name in het feit dat een Franse openbaar aanklager het licht op groen had gezet om deze informatie met de Duitsers te delen. De Duitse rechter wilde weten of dit wel juridisch goed zat, had niet enkel een Franse rechter hiervoor groen licht mogen geven? De goedkeuring van de Franse rechter was immers ook nodig voor het verzamelen van de informatie en het aftappen van de versleutelde berichten.

Maar het Europees Hof oordeelt nu dat er geen vuiltje aan de lucht is. Als rechercheurs binnen de landsgrenzen informatie mogen uitwisselen met enkele de goedkeuring van een openbaar aanklager, mag dat ook tussen EU-lidstaten op die manier gebeuren. 

Buitenlands onderzoek

Wel benadrukt het Europees Hof dat een land altijd toestemming aan de andere lidstaat moet vragen als het daar een onderzoek start, zoals in het geval van de Franse politie die Duitse telefoons heeft gekraakt. 

Stel dat een Duitse rechter geen goedkeuring had gegeven aan de eigen politie voor een dergelijk onderzoek, vanwege bijvoorbeeld privacyregels, dan moest het ook het buitenlandse verzoek afkeuren.