De VVD ziet de Europese Unie niet als een soort ideaal einddoel, maar als een middel om Nederland sterker, veiliger en welvarender te maken. In het nieuwe verkiezingsprogramma, genaamd Sterker uit de Storm, kiest de partij duidelijk voor een praktische en nuchtere aanpak. Europa is geen project van naïeve idealisten, maar een strategisch instrument dat Nederland kan gebruiken.
Volgens de VVD leven we in een wereld die steeds onzekerder wordt. Denk aan dreiging uit Rusland, economische spanningen met China, en aan de Verenigde Staten, wiens steun aan Europa niet langer gegarandeerd is. Juist in zo’n wereld, zegt de partij, kunnen we het ons niet veroorloven om als klein land alleen op te trekken. Daarom is samenwerking in Europa onmisbaar, maar dan wel op Nederlandse voorwaarden.
Sterker Europa
Een van de belangrijkste thema’s voor de VVD is veiligheid. De partij wil veel meer Europese samenwerking op dit vlak. Dat moet niet vaag of bureaucratisch zijn, maar juist concreet en effectief. De partij stelt voor om een Europese veiligheidsraad op te richten en wil een krachtige sanctie-instelling, vergelijkbaar met die in de Verenigde Staten. Daarmee kunnen landen zoals Rusland sneller en harder worden aangepakt als ze internationale regels schenden. Bovendien wil de VVD dat kandidaat-lidstaten die sancties proberen te omzeilen, bijvoorbeeld Servië, daarvoor ook echt gestraft worden. Toetreding tot de EU is volgens hen geen automatisme, maar een beloning voor goed gedrag.
Ook op economisch gebied wil de VVD dat Europa steviger wordt. De EU moet beter bestand zijn tegen handelsconflicten, politieke spanningen en de grillen van de wereldmarkt. Dat betekent: meer samenwerking op technologie, meer handelsrelaties met andere landen en vooral: een beter werkende interne markt. Te veel bedrijven lopen nu vast in een wirwar van regels die per land verschillen. De VVD wil dat ondernemers binnen Europa eenvoudiger kunnen groeien, zonder last te hebben van nationale regels bovenop Europees beleid.
Meerdere snelheden
Een opvallend standpunt is dat de VVD openstaat voor een EU met ‘meerdere snelheden’. Niet elk land hoeft overal aan mee te doen. Als een groep landen, bijvoorbeeld Nederland, Duitsland, Frankrijk en de Scandinavische landen, samen vooruit wil op thema’s als defensie, innovatie of migratie, dan moet dat kunnen. Zo hoeven landen die minder ambitieus zijn of achterlopen niet alles te blokkeren. Het doel is voortgang boeken met wie wil en kan, zonder eindeloos te wachten op iedereen.
De uitbreiding van de EU ligt voor de VVD gevoelig. De partij is fel tegen de toelating van landen die de Europese waarden niet serieus nemen. Vooral Turkije krijgt de deur stevig dichtgegooid: zolang het land niet democratisch is en de rechtsstaat niet respecteert, hoort het volgens de VVD niet thuis in de EU. Voor landen als Oekraïne of die in de Westelijke Balkan is er wel perspectief, maar alleen als ze echt hervormen. Wat de VVD wel wil, is alvast praktische samenwerking met deze landen, bijvoorbeeld economisch, om te voorkomen dat Rusland of China daar de macht grijpt.
Hervormingen
Verder is er de wens om de EU van binnenuit te hervormen. Landen die structureel de rechtsstaat ondermijnen, zoals Hongarije, mogen niet blijven profiteren van Europese subsidies, vindt de VVD. Ze pleiten voor het vereenvoudigen van procedures om landen die zich niet aan de regels houden te straffen, zelfs met het ontnemen van stemrecht. De boodschap is duidelijk: Europese waarden zijn geen vrijblijvend verhaal.
Daarnaast wil de VVD ook de Brusselse bureaucratie aanpakken. Ze vinden dat de EU zuiniger moet worden, net als lidstaten. Geen onnodige verspilling meer, bijvoorbeeld aan twee parlementslocaties in Brussel en Straatsburg. Ook het aantal Eurocommissarissen mag wat de VVD betreft flink omlaag.
De portemonnee
Tot slot wil de VVD terug naar financiële discipline. Volgens de partij moeten lidstaten hun schulden terugdringen en zich houden aan begrotingsafspraken. Ze vinden dat de Europese Commissie strenger moet optreden als landen hun boekhouding niet op orde hebben. Want financiële stabiliteit binnen de EU is in het belang van ons allemaal – zeker van Nederland als open economie.