Tijdens het verveeld scrollen op Instagram blijk je soms toch als eerste op de hoogte te zijn van belangrijk nieuws. De Deense premier Mette Frederiksen is fervent Instagramgebruiker en deelt het liefst belangrijk nieuws persoonlijk via dat platform. 

Met bijna een half miljoen volgers bereikt ze daar een groot deel van de zes miljoen inwoners van Denemarken. Niet via een ambtelijk account als @minpres – zoals onze premier –, maar gewoon onder @mette plaatst ze foto’s. Van een snel kiekje tijdens het inmaken van groenten uit haar eigen tuin tot toelichtingen op politieke keuzes. Zo ook deze week, en wel over het kopen van wapens.

Waar in Nederland het verdedigen van onze veiligheid soms best ver weg voelt, is het in Denemarken het gesprek van de dag. De Denen winden er geen doekjes om: we moeten ons kunnen verdedigen, en dat kost veel geld. Dus trekt @mette haar portemonnee en overschrijdt ze deze maand wel zo’n beetje haar creditcardlimiet. 

Grootste defensieaankoop ooit

De grootste defensieaankoop ooit werd beklonken: acht luchtafweersystemen voor 58 miljard Deense kronen, zo’n 7,7 miljard euro. Veel geld, zeker vergeleken met de factuur van de vorige grootste defensieaankoop. In 2017 kocht Denemarken 27 F-35-straaljagers met een gezamenlijk prijskaartje van 2,1 miljard euro.

Vanaf haar kantoor in paleis Christiansborg deelt Mette Frederiksen een serieuze selfie op Instagram, waarin ze benadrukt dat haar belangrijkste taak is om op Denemarken te passen. 

Ze kondigt aan dat Denemarken, naast de recent gekochte luchtafweersystemen, ook gaat investeren in langeafstandswapens. Want, zo schrijft ze: “een sterk luchtverdedigingssysteem alleen is niet voldoende”. Haar volgers stelt ze gerust in diezelfde post: “We doen dit niet om oorlog te voeren. Integendeel. We doen dit om oorlog te voorkomen.”

De Russische ambassadeur in Denemarken noemde de plannen “pure waanzin” en “een openlijke bedreiging voor Moskou.”

Peperduur

Maar hoewel Denemarken diep in de buidel tast voor de eigen veiligheid, is verdediging in het Europa van vandaag geen nationale aangelegenheid meer. Het is een zaak van de NAVO, onder het motto: samen staan we sterker. Wapens zijn peperduur en manschappen beperkt, waardoor Europeanen zich geen volledig zelfstandige nationale krijgsmachten meer kunnen veroorloven.

Ook Nederland verhoogt de creditcardlimiet van defensie. Op Prinsjesdag kondigde het kabinet aan dat het defensiebudget volgend jaar met 3,4 miljard euro stijgt, naar in totaal 26,8 miljard euro. Het extra geld wordt vrijgemaakt vanwege de verslechterde veiligheidssituatie in de wereld.

Groenland

Voor de verslechterde veiligheidssituatie wordt vooral naar de situatie in Oekraïne gekeken. Maar een andere reden waarom Mette Frederiksen haar defensie-uitgaven opvoert, ligt dichter bij huis: Groenland.

Nu Trump zijn handen vol heeft aan andere zaken, is het misschien wat stiller rondom Groenland, maar Frederiksen, die bekendstaat als een aanpakker, is op de achtergrond druk in de weer. Hoewel het een ongemakkelijke kwestie blijft – als kolonist een land verdedigen dat je niet eerlijk hebt verkregen – weten zowel Denemarken als de Groenlanders één ding zeker: Groenland wordt niet de 51e staat van de VS.

Van alles wordt uit de kast gehaald om dit te voorkomen, en dan vooral door de Groenlanders deel te laten voelen van het koninkrijk Denemarken. Zo deelde het Deense ministerie van Defensie voor Flagdag – de dag waarop uitgezonden militairen worden geëerd – een video met prins Joakim, die overigens defensieattaché in Washington is. In de video, vol actiebeelden, spreekt hij niet over Denemarken, maar over het hele koninkrijk, terwijl beelden uit Groenland voorbij komen.

Intussen is de Deense defensieaanwezigheid op Groenland verder opgeschroefd, inclusief burgerbijeenkomsten waarin Groenlanders zelf inspraak kunnen hebben op wat er gebeurt.

Europese familie

Die toegenomen militaire aanwezigheid is merkbaar voor de Groenlanders. Zeker afgelopen week, toen de NAVO met 550 militairen neerstreek voor oefening Arctic Light. Samen met de Denen en Groenlanders oefenden Frankrijk, Duitsland, Zweden en Noorwegen de operationele paraatheid in het Arctisch gebied.

Eén NAVO-land schitterde in afwezigheid: de Verenigde Staten. Volgens defensie-experts zou het gebruikelijk zijn dat de VS meedoet, zeker omdat ze er een militaire basis hebben. De reden waarom ze niet meededen is nog niet duidelijk. Het blijft gissen.

Tijdens de openingsspeech van het Deense EU-voorzitterschap zei Mette Frederiksen al dat “de wereldorde die we samen hebben opgebouwd op losse schroeven staat”. Het zijn onzekere tijden, al staat volgens haar wel een ding vast: “De afgelopen zes maanden hebben aangetoond dat Groenland en Denemarken kunnen rekenen op hun Europese familie en vrienden wanneer de storm losbarst. En dat Europa sterk kan zijn wanneer dat nodig is.”

Denemarken maakt zich in ieder geval klaar om samen sterk te staan.

Puck Wagemaker woont en werkt in Denemarken. Ze is oud-redacteur van Brusselse Nieuwe en volgt het Deense EU-voorzitterschap van dichtbij.