In de week van de Lentekriebels verstierde president Trump de relatie met de rest van de wereld (op Rusland, Belarus, Noord-Korea en nog een paar uithoeken na). Dat deed hij met handelsmaatregelen. Standaard gaat de VS op alle invoer 10 procentpunt extra heffen. Voor sommige landen, zoals het Verenigd Koninkrijk, blijft het daarbij. Maar voor de meeste landen gaat de VS de invoerrechten nog verder optrekken.
De EU mag op 20 procentpunt extra rekenen. Vietnam (46 procentpunt erbij) en China (20 plus 34 procentpunt) worden nog zwaarder getroffen. Trump heeft deze strafheffingen bepaald op basis van bilaterale handelsbalansen: hoe groter het handelstekort van de VS met een bepaald land, hoe verder het invoertarief omhoog moet.
Belastingverlagingen miljardairs
Zowel de focus op bilaterale handelsbalansen, als de daarop gebaseerde berekeningswijze van de invoertarieven zijn volstrekt onzinnig. De gevolgen voor economische groei en inflatie zijn ronduit negatief, voor de VS en voor de wereldeconomie.
Armere landen en armere mensen worden het hardst getroffen. Vooral textiel en kleding worden veel duurder. Dat raakt niet alleen producentenlanden zoals Bangladesh, Vietnam en China, maar ook consumenten in de VS. Die gaan feitelijk de rekening van de belastingverlagingen voor Amerikaanse miljardairs betalen.
Eerlijk speelveld
Deze verhoging van invoerrechten botst met de regels van de Wereldhandelsorganisatie WTO. Hoeksteen is het beginsel van de ‘Meest Begunstigde Natie’ (MFN in het Engels). Leden van de WTO zijn verplicht in hun handelspolitiek alle medeleden op eenzelfde manier te behandelen en dus niet te discrimineren.
Daarop is wel een uitzondering mogelijk: voor landen die onderling een nauwe economische band aangaan, zoals de EU. Daarnaast mogen WTO-leden gerichte handelsmaatregelen treffen als sprake is van dumping of concurrentieverstorende subsidieverlening. Maar op die WTO-spelregel doet Trump geen beroep; en de maatregelen die hij treft zijn ook veel te generiek om daarop een beroep te kunnen doen.
Grote Depressie
Even de cijfers van dat MFN-tarief (Meest begunstigde Natie). De VS heeft een heel laag gemiddelde: De Verenigde Staten 3,3 procent;Europese Unie 5 procent;China 7,5 procent;Vietnam 9,4 procent;Brazilië 11,2 procent. Maar door de nieuwe plannen gaan ze daar nu ver overheen. De nieuwe invoertarieven overtreffen zelfs die van de VS in 1930 – die toen de Grote Depressie inluidden (zie de grafiek).
Wat kan en moet de EU doen? Misschien zich voorlopig concentreren op de handel in diensten, die Trump nu zelf buiten beschouwing laat. In de dienstenhandel boekt de VS juist een groot overschot. Hier heeft de EU belangrijke maatschappelijke waarden en financiële belangen te verdedigen – tegen de commerciële belangen van de grote Amerikaanse tech-bedrijven in.
