Zoals altijd werden er door alle politieke groeperingen wijzigingen ingediend over hoe het geld (de begroting) moet worden uitgegeven. En over die amendementen werd, zoals dat altijd gaat, eerst gestemd. De voorstellen liepen uiteen van meer geld voor onderwijsprogramma’s zoals Erasmus, geen geld voor organisaties die een link hebben met Hamas en extra geld voor de bouw van grenshekken om vluchtelingen tegen te houden. En over de plannen om migranten op die manier tegen te houden ontstond een politieke rel. In de aanloop naar de stemming had Auke Zijlstra (PVV) al gemerkt dat hij geen formele steun kreeg van politici die bij de grote christendemocratische fractie EVP zijn aangesloten. Maar informeel lieten veel politici wel weten het met zijn inzet eens te zijn.

De formele reden om geen openlijke steun te geven is het zogenoemde cordon sanitaire: De afspraak tussen de grote partijen (christendemocraten, sociaaldemocraten, liberalen en groenen) om geen politieke zaken te doen met iedereen aan de rechterkant van het Europees Parlement. Van de conservatieve partij (ECR met de SGP in hun midden) tot de politieke beweging van Geert Wilders en Marine Le Pen (de Patriotten) en al helemaal niet met de Duitse nationalisten (AfD). Maar uiteindelijk besloten de christendemocraten om wel voor de amendementen te stemmen, om meer geld te geven aan de zogenoemde grenshekken. 

Ook stemden ze voor het voorstel om het zogenoemde Europese Bureau voor Grondrechten minder subsidie te geven. En toen waren de poppen aan het dansen. Want door de amendementen van de rechtse fracties te steunen hadden de christendemocraten het cordon sanitaire geschonden. Wat zijn afspraken nog waard als je, omdat je er zin in hebt, gewoon opeens aan de rechterkant gaat winkelen? Dat was de vraag bij de andere partijen richting de christendemocraten. “Het cordon sanitaire houdt in dat voorstellen die door rechts worden ingediend altijd worden weg gestemd”, aldus Bas Eickhout de voorman van De Groenen. 

Dom of strategie?

In ieder geval was het een poging van de christendemocraten om te laten zien wie de baas is in het Parlement. Ze willen zich houden aan het cordon sanitaire, maar ook de vrijheid om plannen die ze goed vinden te steunen. “Als ik een schnitzel bestel en achter mij in de rij staat een fascist die ook een schnitzel bestelt, dan ben ik toch niet ook een fascist”, zo zou de Oostenrijker Lucas Mandl tijdens de vergadering van de Christendemocraten hebben gezegd. Hij stemde voor de amendementen.

Maar de Belgische christendemocraten (CD&V) vonden dat de definitie van cordon sanitaire inderdaad is dat je nergens aan meewerkt. Dus stemden de Belgen tegen. Omgekeerd zouden ze wel voor een amendement hebben gestemd als dat vanuit de eigen fractie was gekomen. Maar nu de rechtse partijen met de eer konden strijken hadden ze daar geen zin in.

Wat is het resultaat?

Dat uiteindelijk alles de prullenbak in kan, omdat het hele voorstel met 360 stemmen tegen 233 is verworpen. Dat betekent dat het Europees Parlement formeel geen standpunt heeft om de gesprekken met de lidstaten in te gaan. Dus ook het extra geld voor onderwijsprojecten zoals Erasmus is hoogst onzeker. De komende weken gaat het Europees Parlement verder overleggen. De positie was al niet sterk, omdat er heel veel wensen waren vanuit de politici en dat eigenlijk het antwoord van de lidstaten is dat wensen prima zijn, maar dat bij extra uitgaven ook dekking hoort. Oftewel bezuinigingen. Gratis geld is er niet.

Politiek betekent het toenemende spanning, want na de hoorzittingen met de nieuwe Eurocommissarissen volgt de formele stemming over de complete Europese Commissie. Iedereen zegt dat er dan een zorgvuldige afweging wordt gemaakt, maar een politiek ongeluk is zo gebeurd; oftewel de mogelijkheid is aanwezig dat het Europees Parlement de nieuwe Europese Commissie wegstemt en dan is Leiden echt in last.