Komende week is de NAVO-top dus in Den Haag. Dan wordt de nieuwe norm voor defensie-uitgaven afgesproken. Aan de oude norm, van twee procent van het bbp – in 2014 afgesproken – voldoet inmiddels een meerderheid van de NAVO-lidstaten. Daar was wel een flinke eindsprint voor nodig. Die is ingezet na de Russische inval in Oekraïne in 2022. Het CBS heeft de cijfers (voor 2022 en 2024) netjes op een rij gezet.
Bron: CBS.
Met Oekraïne is ook de voorpost in de bescherming van het NAVO-grondgebied genoemd. Maar het land is geen lid van de NAVO. Anders zou het met een defensie-inspanning van enkele tientallen procenten van het bbp uit bovenstaande grafiek zijn geknald.
Hulp aan Oekraïne
Er komt dus een nieuwe NAVO-norm, naar verluidt van 3,5 procent bbp voor core military requirements (fundamentele militaire eisen) plus 1,5 procent voor defence and security related investments (bredere investeringen) in bijvoorbeeld infrastructuur. Hopelijk gaat van die hogere norm niet teveel bestedingsdwang en prijsopdrijving uit, en kan het extra geld redelijk effectief worden omgezet in meer collectieve veiligheid. Dat vereist nog de nodige onderlinge afstemming en een verstandige fasering in de tijd.
De uitgaven voor een militaire parade zouden wat mij betreft niet meetellen, tenzij kan worden aangetoond dat van zo’n mobiele uitstalling van militair materieel op zich een afschrikwekkende werking uitgaat. Daarentegen zou de hulp die wij nu aan Oekraïne leveren, zeker wel moeten meetellen. En niet alleen de levering van militaire goederen. Ook de hulp om economie en samenleving overeind te houden is essentieel om het defensief vermogen van Oekraïne op peil te houden.
Na het aantreden van president Trump heeft de VS de hulp aan Oekraïne stopgezet. Europese landen – vooral Noord-Europa en het VK – hebben hun hulpinspanningen opgevoerd en daarmee het gat weer gedicht. Onderstaande grafiek, samengesteld door onderzoekers van het instituut voor wereldeconomie in Kiel, maakt dat duidelijk.
In de periode 2022-2024 gaf de VS wat meer militaire hulp aan Oekraïne dan Europa. Bij humanitaire en financiële steun waren de verhoudingen net omgekeerd. Sinds begin dit jaar heeft de VS de hulpkraan dichtgedraaid, maar andere donoren – vooral in Europa – hebben dat gecompenseerd.
Kortom: laat de hulp aan Oekraïne deel uitmaken van de nieuwe NAVO-norm. Daarmee investeren diverse Europese landen extra in onze collectieve veiligheid. Het probleem van Blijft van EU-lidstaten als Spanje en Italië blijft wel bestaan: voor die landen is de fysieke én mentale afstand tot het front in Europa kennelijk zo groot dat zij aan de huidige NAVO-norm al niet voldoen, en bovendien maar mondjesmaat hulp aan Oekraïne willen verlenen.
