Strik beschreef op 20 mei tijdens HARD TALK EUROPE in het Holland House te Brussel haar werkbezoek in Hongarije. Tijdens dit werkbezoek sprak Strik, als rapporteur van het Europees Parlement voor de rechtsstaat, democratie en mensenrechten van Hongarije, met journalisten, een rechter en een onderwijzeres. Stuk voor stuk mensen die óf hun baan zijn kwijtgeraakt, óf onder enorme druk staan, ”simpelweg omdat ze kritisch durven zijn. Media zijn gecensureerd, het onderwijs is geïdeologiseerd en rechters worden gemanipuleerd. Alles is volgens het playbook van hoe je een rechtsstaat afbreekt,” vertelt Strik. “En het gebeurt al vijftien jaar.”

Wat doet de EU? Veel te weinig, vindt ze. “Er is een enorme terughoudendheid onder lidstaten om elkaar aan te spreken. Ik kreeg letterlijk van een Franse ambassadeur te horen: ‘Dat doen wij niet. Wij vallen geen andere landen aan.’” Maar volgens Strik is Hongarije tot de orde roepen geen aanval: “Dat is gewoon gebruikmaken van de instrumenten die je hebt.”

Gereedschapskist

Daarmee doelt Strik op de zogeheten ‘conditionaliteitsverordening’, waarmee EU-geld bevroren kan worden als landen zich niet aan basisregels houden. En op artikel 7, waarmee lidstaten stemrechten kunnen worden ontnomen. Alleen: die worden nauwelijks gebruikt. “Omdat er altijd wel ergens een medestander is die het tegenhoudt,” zegt ze. “Landen denken: als ik vandaag instem om dit wetsartikel op Hongarije te gebruiken, ben ik morgen aan de beurt.”

En ondertussen? “Orbán heeft inmiddels de Achilleshiel van de Europese Unie te pakken,” zegt Strik. “Hij chanteert gewoon. En hij krijgt steeds meer bewonderaars. Want als je als leider ziet dat je ongestraft je gang kunt gaan, waarom zou je dan niet hetzelfde doen? Hiermee schept Europa een gevaarlijk precedent.” Europa heeft een “hele gereedschapskist” aan mogelijke maatregelen, concludeert Strik. “We moeten hem alleen durven openmaken.”